از تعبیر سید رضی مشخص میشود که همه خطبه را ذکر نکرده است؛ بلکه ایشان دو بخش از خطبه حضرت را ذکر کرده که بخش اول در توصیف خداوند تبارک و تعالی است، و بخش دوم درباره پیامبراکرم (ص) میباشد؛ و شاید در خود این دو بخش هم همه سخنان امام (ع) را ذکر نکرده و بخش هایی را گزینش کرده باشد.
معنای اختصاص همه ستایش ها به خداوند
"ألحمد لله"
( ستایش مخصوص خداست.)
الف و لام در "ألحمد" الف و لام جنس است. در ادبیات میگفتند الف و لام جنس یا برای عمومیت و استغراق افراد است یا برای بیان حقیقت و ماهیت اشیاء. استغراق افراد آنجا بود که حقیقتا "کل" به جای الف و لام بنشیند؛ مثلا الف و لام "الانسان" در آیه شریفه: (و خلق الانسان ضعیفا) سوره نساء (4)، آیه 28: "و آدمی ناتوان آفریده شده است". الف و لام جنس و برای استغراق افراد است؛ زیرا میتوان گفت: "خلق کل انسان ضعیفا" یعنی: همه انسانها ضعیف آفریده شده اند.
عبارت "ألحمد لله" میتواند انشائی یا خبری باشد؛ و در صورت خبری بودن، هر دو معنای الف و لام جنس در آن وجود دارد. بنابراین در معنای "ألحمد لله" سه احتمال وجود دارد:
احتمال اول: "ألحمد لله" جمله انشائی باشد و وظیفه تعیین کند، در این صورت "ألحمد لله" به این معناست: همه ستایش ها باید برای خدا باشد؛ یعنی فقط باید خدا را ستایش کنید. به عبارت دیگر واجب است اختصاص دادن حمد و ستایش به خدا. این احتمال که "ألحمد لله" جمله انشائی باشد خلاف ظاهر است.
احتمال دوم: عبارت "ألحمد لله" خبری است و مقصود این است که حقیقت
.jpg)
