آیت‌الله منتظری

این باید برای ما درسی باشد از سیره پیغمبر(ص) که اهل افراط و تفریط نباشیم و همیشه معتدل باشیم. در فرد و جامعه آنچه مطلوب و پسندیده است اعتدال است، انسان در هر کاری باید معتدل باشد، حتی در عبادت هم نباید افراط کرد به نحوی که آدم وظایف دیگرش را فراموش کند و فکر کند فقط وظیفه اش نماز و روزه است؛ اسلام احکام اجتماعی هم دارد و باید به آنها هم توجه کرد. امام علی (ع) در نهج البلاغه عدم اعتدال و افراط و تفریط را نشانه جهل و نادانی معرفی کرده و می‎فرماید: "لا تری الجاهل الا مفرطا أو مفرطا"نهج البلاغه، حکمت 70. یعنی: "دیده نمی شود نادان مگر آن که اهل افراط است یا اهل تفریط." اگر فرد یا جامعه ای اهل تندروی یا کندروی باشد و یک مشی معتدلی نداشته باشد، معلوم می‎شود آن فرد و جامعه جاهل اند و رفتارشان عاقلانه نیست.

"و سنته الرشد"

( و سنتش رشد و هدایت است.)

چنان که گفتیم "سیرة" به معنای روش است؛ در لغت به "سیرة" "سنة" هم می‎گویند. معنای اصلی سین و نون مشدد (سن ) جریان داشتن در سهولت و شیوع است؛ جریان و حرکتی که هم شایع است و عمومیت دارد و هم آسان و روان می‎باشد. به سیره و روش هم از این جهت که جریان دارد سنت می‎گویند. مراد از سنت های الهی نیز ضوابط و روشهایی است که خدای متعال امور هستی را براساس آنها اداره می‎کند. بنابراین سنت و سیره از نظر معنای لغوی به هم نزدیک هستند.

"سنت" در علم اصول فقه به عنوان یکی از منابع استنباط احکام است. و عبارت است از قول، فعل و تقریر معصوم. یعنی اگر معصوم سخنی بگوید یا کاری انجام دهد و یا دیگری پیش معصوم (ع) کاری انجام دهد و ایشان سکوت کند و اعتراضی نکند، همه این سه حجت هستند و می‎توان از آن حکم استنباط کرد، که