صفحه ۶۳۹

(و عنده مفاتح الغیب لایعلمها الا هو و یعلم ما فی البر و البحر و ما تسقط من ورقة الا یعلمها و لا حبة فی ظلمات الارض و لا رطب و لا یابس الا فی کتاب مبین)سوره انعام، آیه 59.

ابن ابی الحدید ادامه می‎دهد: مثل این که حضرت علی در این جملات و کلمات ارزشمند خود این آیه را شرح فرموده که گفته است: "کلید خزائن غیب نزد خداست و کسی جز خدا بر آن آگاه نیست؛ آنچه در خشکی و دریاست همه را می‎داند، هیچ برگی از درخت نمی افتد مگر این که او آگاه است، هیچ دانه ای در زیر تاریکی های زمین نیست، و هیچ تر و خشکی نیست جز این که در لوح محفوظ مسطور است"شرح ابن ابی الحدید، ج 7، ص 23 و 24.

این سخن ابن ابی الحدید در عظمت علمی حضرت امیرالمؤمنین (ع) بود. شما توجه کردید که حضرت امیر(ع) در این قسمت از کلمات خود به بیان همه جزئیات پرداخته و از مخفی ترین آنها که "عقد عزیمات الیقین" بود نگذشتند، آن تصمیم هایی که یقین کننده پس از یقین خود می‎گیرد از صدای پای مورچه روی سنگ صاف در شب تاریک مخفی تر است و خدا قبل از هر کس به آن آگاه و عالم است، و حضرت امیر(ع) از تذکر و یادآوری آن غفلت نفرموده اند. پس جا دارد که ابن ابی الحدید معتزلی لب به تعریف و تمجید حضرت در این مورد بگشاید.

ادامه سخن در علم خدا نسبت به موجودات

"و ما اوعبته الاصداف، و حضنت علیه امواج البحار، و ما غشیته سدفة لیل او ذر علیه شارق نهار"

(و نیز خداوند به آنچه در میان صدفهای مروارید است و موجهای دریا آن را پرورش داده، و به آنچه تاریکی شب آن را پوشیده و یا آفتاب روز آن را نمایان کرده آگاه است.)

ناوبری کتاب