صفحه ۶۳۱

"و منقمع الوحوش من غیران الجبال و اودیتها"؛ "منقمع" از ماده "قمع" در باب انفعال است و از باب تفعل (متقمع) نیز آمده منهاج البراعة، ج 7، ص 49؛ و شرح ابن ابی الحدید، ج 7، ص 27 و هر دو به معنای مخفیگاه حیوانات درنده از قبیل گرگ و شیر است؛ "منقمع الوحوش" یعنی مخفیگاه حیوانات وحشی درنده. "غیران" جمع "غار"، و "من غیران الجبال" بیان "منقمع الوحوش" است. پناهگاه درندگان در غارهای کوهها و گوشه و کنار دره ها و رودخانه هاست؛ یک وقت زمستان است که وحوش در غارها هستند، اما وقتی هوا ملایم یا گرم است آنها از غارها به گوشه و کنار دره ها و رودخانه ها پناه می‎برند. به هرحال معنای جمله این است که خداوند آگاه به اسرار است که از جمله اسرار پناهگاههای حیوانات درنده است که این پناهگاهها در غارهای کوهها و گوشه و کنار دره ها و رودخانه هاست.

"و مختباء البعوض بین سوق الاشجار و الحیتها"؛ "مختباء از "خباء" به معنای مخفیگاه است. "مختباء البعوض" یعنی مخفیگاه پشه. "سوق" جمع "ساقة" است، و "سوق الاشجار" به معنای کنده و ساقه درخت است. "الحیة" جمع "لحاء" به معنای پوست درخت است. می‎فرماید: خداوند به اسراری که از جمله آن مخفی شدن پشه در میان ساقه ها و زیر پوستهای درختهاست آگاه است.

"و مغرز الاوراق من الافنان، و محط الامشاج من مسارب الاصلاب، و ناشئة الغیوم و متلاحمها، و درور قطر السحاب فی متراکمها"

(و خداوند آگاه است به جای اتصال برگها به شاخه ها، و به رحم هایی که نطفه های آمیخته از صلبها خارج شده در آن قرار گرفته است، و به ابرهای برآمده و به هم پیوسته، و به دانه های باران در تراکم ابرها.)

"مغرز الاوراق" یعنی محل فرو رفتن برگها. "افنان" به معنای شاخه هاست.

ناوبری کتاب