صفحه ۵۶۱

فراوانی لازم دارد و از همین جهت هم در قیامت مقام مؤمنین بالاتر از ملائکه است، ملائکه به عبادت و تمجید پروردگار راغب ترند و درهای عبادت به راحتی به روی آنها گشوده است.

"و نصب لهم منارا واضحة علی اعلام توحیده"؛ "منار" اسم مکان به معنای محل نور است، و "منارا واضحة" یک تشبیه است. "اعلام" جمع "علم" به معنای علامت و نشانه است؛ یعنی خداوند متعال دلیلهای روشن و واضحی بر نشانه های توحید خود برای ملائکه قرار داده است؛ برای مثال اگر بشر بخواهد به توحید و یگانگی خداوند برسد مطالعه و زحمت زیاد لازم دارد، ولی یگانگی خداوند برای ملائکه خیلی روشن است. بالاترین دلیل برای هر چیز مشاهده و مکاشفه است و ملائکه با مکاشفه علم به توحید و یگانگی خدا دارند.

"لم تثقلهم موصرات الاثام، و لم ترتحلهم عقب اللیالی و الایام"

(بار گناه بر آنان سنگینی نیاورده، و رفت و آمد شب و روز آنها را تغییر نداده است.)

در نهج البلاغه ما "لم تثقلهم" ثلاثی مجرد آمده و غلط است، بلکه "لم تثقلهم" از باب افعال صحیح است. "موصرات" در اصل "مؤصرات" بوده، "موصرات" از ماده "اصر" به معنای "مثقلات" یعنی بارهای سنگین است. "آثام" جمع "اثم" به معنای گناه است. می‎فرماید: "لم تثقلهم موصرات الاثام" بارها و سنگینی های گناه آنان را سنگین نمی کند.

"و لم ترتحلهم عقب اللیالی و الایام"؛ "لم ترتحلهم" از ماده "رحل" به معنای چیزی است که روی شتر می‎گذارند تا بر آن سوار شوند و در عربی به آن رحل و در اصطلاح ما جهاز یا پالان گفته می‎شود؛ در این عبارت یک تشبیه وجود دارد. "عقب" جمع "عقبة" به معنای نوبت به نوبت است؛ مقصود این که رفت و آمد شب و روز بر ملائکه اثر نمی گذارد، ملائکه با بشر فرق دارند، طبع بشر این طور است که گذشت زمان بر او اثر دارد و او را پیر می‎کند در حالی که ملائکه این طور نیستند.

ناوبری کتاب