آیت‌الله منتظری

امیة بن ابی الصلت و غیر ایشان هم که با این معانی آشنا بودند، قدرت منظم کردن چنین عبارت فصیحی را نداشتند.

البته این که ابن ابی الحدید مدعی شده که عبدالله بن سلام و امیة بن ابی الصلت و غیر آنها این علوم را می‎دانسته اند، صرف ادعاست؛ برای این که این علوم، علوم غیبی است و فقط در اختیار رسول خدا(ص) و ائمه هدی (ع) بوده و دیگران را دسترسی به آن نیست.

ابن ابی الحدید بعد از این بیان می‎گوید: "فثبت ان هذه الامور الدقیقة فی مثل هذه العبارة الفصیحة، لم تحصل الا لعلی وحده، و اقسم ان هذا الکلام اذا تأمله اللبیب اقشعر جلده و رجف قلبه و استشعر عظمة الله العظیم فی روعه و خلده و هام نحوه و غلب الوجد علیه، و کاد ان یخرج من مسکه شوقا، و ان یفارق هیکله صبابة و وجدا"شرح ابن ابی الحدید، ج 6، ص 425 و 426 این امور دقیق در مثل این عبارتهای فصیح از غیر علی (ع) امکان پذیر نیست، و من قسم یاد می‎کنم که اگر صاحبان عقل در این عبارت حضرت دقت کنند پوست بدنشان می‎لرزد و قلبشان به طپش می‎افتد و عظمت پروردگار را در اندرون خود و با همه وجود درک می‎کنند و به وجد در می‎آیند.

خلاصه این جملاتی است که ابن ابی الحدید در عظمت علمی و فصاحت و بلاغت حضرت علی (ع) می‎گوید، اما صد حیف که مطامع دنیایی را بر حقیقت و واقعیت ترجیح داده و دست از دیگران برنداشته است.

علت خلقت شگفت آور ملائکه

"و منها فی صفة الملائکة"

(و بعضی از مطالب این خطبه در توصیف ملائکه است.)