صفحه ۵۴

بچه خود را ببیند و از این رو صدا و ناله مخصوصی می‎کند. معنای جمله چنین است: به خدا سوگند اگر ناله ای همانند ناله شتری که بچه خود را گم کرده و مشتاق دیدار آن است سر دهید.

"و دعوتم بهدیل الحمام"، "هدیل" ناله مخصوصی است که پرندگان دارند، "هدیل الحمام" یعنی ناله مخصوص کبوتر؛ یک وقت است کبوتر یا حیوان دیگر به طور معمولی صدا درمی آورد ولی یک وقت صدای غیر معمولی و غیر عادی می‎کند، مثل این که جفت خود را گم کرده باشد، مقصود از "هدیل الحمام" همان صدای غیر معمولی است که مانند ناله می‎باشد، پس معنای جمله چنین است: و اگر مانند ناله کبوتر غمگین ناله کنید.

"و جأرتم جؤار متبتل الرهبان"، "جأرتم" از ماده "جؤار" به معنای صدا درآوردن است، "متبتل" به مردهایی می‎گویند که به اصطلاح تارک دنیا شده اند و زن نمی گیرند و به قول خودشان بی توجه به دنیا شده اند، زنی را هم که شوهر نکند و ترک دنیا کند "متبتلة" می‎گویند. "الرهبان" به راهبهای مسیحی می‎گویند که در دیرها زندگی می‎کرده اند، این راهبها از خوف خدا با صدای مخصوصی گریه می‎کرده اند؛ می‎فرماید: و اگر مانند ناله های راهبهای تارک دنیا ناله کنید. اینها جمله های شرطیه ای است که جوابش بعدا ذکر می‎شود.

"و خرجتم الی الله من الاموال و الاولاد، التماس القربة الیه فی ارتفاع درجة عنده، او غفران سیئة احصتها کتبه، و حفظها رسله"

(و اگر از مال و اولاد خود در راه خدا و برای تقرب به او بگذرید، به جهت درخواست بلندی مقام و منزلت نزد او، یا بخشش گناهانی که در نامه های عمل احصاء شده و ملائکه آنها را ضبط نموده اند)

این جملات دنباله همان جملات شرطیه ای است که از "فوالله" به بعد بود. می‎فرماید: و اگر در راه خدا مال و اولادتان را هم بدهید "التماس القربة الیه"

ناوبری کتاب