صفحه ۵۳۴

استراق سمع کنندگان به وسیله تیرهای شهاب رانده شدند.تفسیر نور الثقلین، ج 5، ص 437، در تفسیر سوره جن؛ منهاج البراعة، ج 6، ص 352؛ همچنین المیزان، ج 17، ص 124 بحثی درباره "شهب" دارد.

"استراق" از ماده "سرق" به معنای سرقت است؛ شیاطینی بودند که مخفیانه به حریم ملائکة الله نفوذ می‎کردند و شنیدنی ها را سرقت می‎کردند، خبرها را می‎دزدیدند و مطالب محرمانه را برای کاهنان می‎آوردند، خداوند آنها را با تیرهایی که فضا را سوراخ می‎کرد مورد هدف قرار داده و از ورود به حریم ملائکة الله دور فرموده است.

"و اجراها علی أذلال تسخیرها"

(و جاری ساخت ستارگان را بر مجرای تسخیر و مقهوریت آنها.)

ضمیر "ها" در "اجراها" به آسمان برمی گردد؛ و در حقیقت آسمانها عبارت از خورشید، ماه و همه ستارگان هستند؛ از اجرام آسمانی تعبیر به آسمان شده است. "أذلال" جمع "ذل" به معنای راه صاف است. خلاصه کلام حضرت در این جمله این است که خداوند اجرام آسمانی را در مسیر آنها به نحو آرامی به حرکت درآورده و همه آنها در تسخیر حق اند و از فرمان او تخلف و نافرمانی نمی کنند.

"من ثبات ثابتها، و مسیر سائرها، و هبوطها و صعودها، و نحوسها و سعودها"

(از ستارگانی که ثابت بوده و آنهایی که همواره در حرکت هستند، و هبوط و صعود و نحوس و سعود آنها را مسخر و برقرار فرموده است.)

"من" در عبارت "من ثبات ثابتها" بیانیه است برای جمله قبل؛ یعنی مسخر کردن به این است که ستارگان ثابت و بدون حرکت "و مسیر سائرها" و راه و مدار ستارگان متحرک همه تحت اختیار و قدرت حق است؛ هم آن ستاره ای که ثابت است و هم آن که متحرک است، همه تحت اختیار قدرت خداوند اداره می‎شوند.

ناوبری کتاب