صفحه ۵۳۰

بگویند. در بین صحابه رسول خدا(ص) کسی نیست که قدرت داشته باشد مانند علی (ع) از زمین و آسمان و ملائکه آن هم با این فصاحت و بلاغت سخن بگوید.رجوع شود به شرح ابن ابی الحدید، ج 6، ص 425 و 452

"فاجراهما فی مناقل مجراهما"

(پس آنها را در راههایی که مسیرشان است روانه ساخت.)

"مناقل" جمع "منقل" اسم مکان به معنای محل های انتقال است؛ یعنی خداوند خورشید و ماه را در محل های جریانشان به جریان و حرکت درآورده است. از این جمله حضرت استفاده می‎شود که خورشید هم دارای حرکت است؛ حرکت ماه برای همه مردم مسلم و ظاهر است، وجود شب و روز و چهار فصل سال هم برای همگان ثابت شده که بر اثر حرکت وضعی و انتقالی زمین به دور خود و خورشید است، و حرکت خورشید را هم از این کلام حضرت استفاده می‎کنیم.

بنابراین برای هر یک از زمین و ماه و خورشید حرکت و مسیر حرکتی است، و خداوند هر کدام از آنها را در مسیر خود قرار داده است.

"و قدر سیرهما فی مدارج درجهما لیمیز بین اللیل و النهار بهما"

(و حرکت ماه و خورشید را در راههایی که باید سیر کنند تعیین فرمود تا به سبب سیر آنها شب و روز ممتاز شوند.)

"قدر" از ماده "تقدیر" و به معنای معین کردن و اندازه گیری کردن آمده است. "مدارج" جمع "مدرجة" اسم مکان و به معنای محل و مکان بالا رفتن است، "درج" به معنای حرکت است، "درج السبیل" یعنی راه افتاد و حرکت کرد. معنای کلام حضرت این است که: خداوند متعال سیر و حرکت خورشید و ماه را در محل های حرکت و سیر آنها تعیین فرموده تا به وسیله این اندازه گیری شب و روز را از یکدیگر جدا نماید.

ناوبری کتاب