صفحه ۵۱۰

انسان برخلاف آیه شریفه (و ما خلقت الجن و الانس الا لیعبدون)سوره ذاریات، آیه 56 که تشریع راه سعادت است قدم برداشته و این هم لازمه اختیار انسان است. به هرحال انسان هم از این قانون مستثنا نیست و مانند دیگر موجودات "لم یقصر دون الانتهاء الی غایته" پیش از این که به پایان خود منتهی شود کوتاه نمی آید، و مسخر اراده تکوینی خداوند می‎باشد.

"و کیف و انما صدرت الامور عن مشیئته"

(و چگونه می‎تواند سرکشی کند در حالی که همه موجودات جهان با اراده و خواست او به وجود آمده اند.)

"کیف" یعنی و چطور ممکن است این طور باشد، و چطور ممکن است کسی بتواند برخلاف خواست و اراده خداوند حرکت کند؟ "و انما صدرت الامور عن مشیئته" در حالی که همه موجودات و مخلوقات جهان، مخلوقات اراده و خواست خداوند است؛ پس هرگز نخواهند توانست برخلاف اراده و خواست او عمل کنند.

خلقت موجودات بدون الگوبرداری

"المنشئ اصناف الاشیاء بلا رویة فکر آل الیها"

(او خداوندی است که انواع موجودات را بدون به کارگیری اندیشه خلق فرموده.)

بارها گفته ایم که کارهای خداوند با کارهای بشر که مخلوق خداوند است فرق می‎کند؛ مثلا کاری که خدا و یا انسان انجام می‎دهد هر دو با مشیت و خواست انجام می‎شود با این فرق که مشیت خداوند مسبوق به فکر و نقشه و طرحهای قبلی نیست، در حالتی که مشیت انسان مسبوق به فکر و نقشه و طرحهای قبلی است؛ به این معنا که اگر انسان اراده کند ساختمانی را بسازد، لازم است قبل از شروع

ناوبری کتاب