آیت‌الله منتظری

نمی زند، پس مقصود این است که عملا به نتیجه ای نمی رسند.

"الاعتساف" یعنی بیراهه رفتن؛ معنای جمله این است که: وقتی آن اوهام و عقول نتوانستند به کنه ذات و حقیقت صفات خداوند برسند برگشت کردند "معترفة بأنه لاینال بجور الاعتساف کنه معرفته" و از روی اعتراف گفتند که با غیر عادلانه و بیراهه رفتن نمی توان به کنه معرفت و شناسایی او رسید.

"و لاتخطر ببال اولی الرویات خاطرة من تقدیر جلال عزته، الذی ابتدع الخلق علی غیر مثال امتثله، و لا مقدار احتذی علیه من خالق معهود کان قبله"

(و به دلهای صاحبان فکر و اندیشه خطور نمی کند خاطره ای از مقدار عظمت و بزرگی او، خدایی که مخلوقات را خلق نموده بدون الگوبرداری، و بدون اندازه گیری و پیروی از آفریننده مشخصی پیش از خود.)

"رویات" جمع "رویة" به معنای فکر و اندیشه است، "اولی الرویات" یعنی صاحبان فکر و اندیشه. "جلال" به معنای عظمت، و "عزت" به معنای غلبه و قدرت است. مقصود این که به دلهای صاحبان فکر خطور نمی کند مقدار عظمت قدرت او.

"الذی ابتدع الخلق علی غیر مثال امتثله"، مقصود این است که خداوند مخلوق خود را بدون الگوبرداری خلق فرموده است. هر مهندس یا مخترع و یا... وقتی بخواهد چیزی را بسازد و یا ابداع کند، اول الگوبرداری می‎کند و بعدا آن چیز مورد نظر خود را می‎سازد؛ مثلا خیاطی که می‎خواهد لباسی را بدوزد، ابتدا الگوبرداری می‎کند تا بتواند لباس مورد نظر خود را خوب از کار درآورد. مقصود حضرت امیر(ع) از این جمله این است که بفهماند خداوند در کار خلقت جهان هستی بدون الگوبرداری اقدام به ابداع کرده است.

"و لا مقدار احتذی علیه من خالق معهود کان قبله"؛ "احتذی" به معنای مقایسه کردن و منطبق کردن بر چیز دیگری است، "احتذی علیه" به معنای "قاس و طبق علیه" است یعنی مقایسه کرد و تطبیق نمود بر آن. جمله "و لا