صفحه ۴۷۳

این جمله جواب "لو" است که در چند جمله پیش بود - لو وهب... - ؛ یعنی اگر خداوند آن نعمت های سرشار خود را - چه آنهایی که در معادن کوههاست یا آنهایی که در بیابانها و دریاهاست - به دیگران ببخشد "ما اثر ذلک فی جوده" این عطا و بخشش در جود و سخای او تأثیر منفی نمی گذارد و او را از جود و سخا باز نمی دارد، "و لا انفد سعة ما عنده" و هیچ گاه آن سرمایه های خداوندی را به پایان نمی برد.

"و لکان عنده من ذخائر الانعام ما لاتنفده مطالب الانام"

(و نزد اوست از ذخیره های نعمت ها به قدری که خواسته های مردم آن را به پایان نمی رساند.)

"مطالب" جمع "مطلب" و به معنای خواسته است، "انام" به معنای مردم است. ظاهر این جمله بیان معنای جمله قبل است؛ در جمله قبل فرموده بود: این که خداوند نعمت های خود را به دیگران می‎بخشد در جود او نقصی به وجود نمی آید و سرمایه های خداوند پایان نمی پذیرد، حالا در توضیح آن فرموده اند: "و لکان عنده من ذخائر الانعام ما لاتنفده مطالب الانام" برای این که ذخائر بخشیدنی نزد خداوند به قدری است که خواسته های مردم آنها را نابود نمی کند.

"لا نه الجواد الذی لایغیضه سؤال السائلین و لایبخله الحاح الملحین"

(برای این که او بخشنده ای است که درخواست سائلین چیزی از او کم نمی کند و اصرار درخواست کنندگان او را بخیل نمی گرداند.)

"لایغیضه" از ماده "غاض" است که هم لازم استعمال شده مانند "غاض الماء" یعنی آب فرو رفت، و هم متعدی استعمال شده مانند همین مورد "لایغیضه سؤال السائلین" یعنی درخواست درخواست کنندگان جود او را کم نمی کند.

"الحاح" به معنای اصرار است، "ملحین" اسم فاعل از همین "الحاح" و به معنای اصرار کنندگان است. حضرت در مقام بیان بخشندگی خدا فرموده است:

ناوبری کتاب