پند و اندرزهای دیگران در وی اثر نخواهد داشت. از این جهت فرموده است: "انه من لم یعن علی نفسه" کسی که از ناحیه نفس خویش کمک نشود، و کمک کردن نفس این است که "حتی یکون له منها واعظ و زاجر" در اندرون خود از همان نفس یک واعظ پند دهنده و یک واعظ باز دارنده داشته باشد؛ به این معنا که باید از فطرت سالم و پاکی برخوردار باشد وگرنه "لم یکن له من غیرها زاجر و لا واعظ" پند دهنده های خارجی و باز دارندگان خارج از اندرون انسان کاربردی نخواهند داشت.
تشریح موضوع به این صورت است که وقتی خمیرمایه انسان به گونه ای است که صلاحیت هدایت در آن وجود ندارد، ارشادات مردم صالح در او اثر مثبتی نخواهد گذاشت؛ و هر گاه هم که کسی او را امر به معروف و نهی از منکر کند، او همچنان به راه انحرافی خود ادامه میدهد؛ اما اگر لیاقت هدایت در ذات او وجود داشته باشد، وقتی کسی او را ارشاد کند متنبه شده و هدایت میشود؛ حضرت هم از این معنا به اعانت نفس تعبیر فرموده و گفته اند: "من لم یعن علی نفسه" کسی که از ناحیه نفس خویش کمک نشود، و در نفس خود نیروی تنبه و بیداری نداشته باشد "لم یکن له من غیرها زاجر و لا واعظ" کسی از خارج نفس او نمی تواند او را هدایت کند.
.jpg)
