آیت‌الله منتظری

"الذی لم یزل قائما دائما"

(خداوندی که همیشه باقی و برقرار بوده است.)

"قائم و قیوم" هر دو صفت خدا هستند و به معنای قائم به ذات است؛ یعنی به کسی وابسته نیست؛ موجودات جهان هستی همه وابسته به او هستند، ولی او وابسته به هیچ کس نیست.

"اذ لا سماء ذات ابراج، و لا حجب ذات ارتاج"

(خداوند همیشه بوده؛ زمانی که آسمان دارای برجها و منازل، و حجابهای دارای درهای بزرگ نبوده است.)

"ابراج" جمع "برج" به معنای پایه محکم است، (خلق السماوات بغیر عمد ترونها)سوره لقمان، آیه 10، یعنی آسمان دارای پایه و ستونی که دیده شود نیست؛ به نظر می‎آید که حضرت امیر(ع) روی اصطلاح هیئت قدیم سخن گفته باشند که برای خورشید دوازده برج حمل، ثور و... فرض کرده بودند، این برجها به صورت یک کمربند و یک دایره بزرگی قرار داشته که از برج حمل شروع می‎شده و به برج حوت ختم می‎شده است. خلاصه حضرت می‎خواهند بگویند: خداوند قبل از همه اینها بوده است.

"و لا حجب ذات ارتاج" و آن وقتی که حجاب و پرده ای نبود خدا وجود داشت. "حجب" جمع "حجاب" به معنای پرده است، "ارتاج" جمع "رتج" به معنای درهای بزرگ است. اینها همه اش تشبیه است؛ این که می‎فرمایند "حجابهایی که دارای درهای بزرگ باشد نبوده" به این معناست که در آن روز هیچ چیزی نبوده است.

"و لا لیل داج، و لا بحر ساج"

(و نه شب تاریک وجود داشت، و نه دریای ساکن.)