صفحه ۴۳۷

"ثمرها الفتنة" ثمره این دنیا فتنه و جنگ و خونریزی بود؛ یعنی نتیجه ای که از این دنیا نصیب مردم آن روز می‎شده این است که همیشه گرفتار جنگ و ستیز بوده اند. "و طعامها الجیفة" و خوراک مردم هم در آن روز جیفه و مردار بوده است.

"شعار" از نظر لغت در مقابل "دثار" است، این دو واژه در اصل به ترتیب به معنای لباس زیر و لباس رو می‎باشند، لباس زیر را به این دلیل که با موی بدن مباشرت دارد "شعار" می‎گویند، "شعار" از "شعر" به معنای مو است. حضرت فرموده است: "و شعارها الخوف" درون مردم آن زمان ترس بوده، "و دثارها السیف" و ظاهر مردم آن زمان شمشیر بود؛ شمشیرها را به ظاهر خود حمایل می‎کردند و می‎جنگیدند ولی در حقیقت ترس و وحشت شعار آنها بود.

عبرت از گذشتگان

"فاعتبروا عبادالله، و اذکروا تیک التی آباؤکم و اخوانکم بها مرتهنون، و علیها محاسبون"

(پس ای بندگان خدا عبرت بگیرید، و به یاد بیاورید عقاید و کارهای نادرست پدران و برادران خود را که اکنون در گرو آنها و گرفتار آنها هستند، و به آنها بازخواست می‎شوند.)

"فاعتبروا عباد الله" یعنی از این که مردمی در یک زمان طولانی در فترت قرار گرفتند و آن همه نگرانی داشتند، باید عبرت بگیرید و قدر این نعمت بزرگ الهی را که رسالت حضرت خاتم الانبیاء(ص) است بدانید.

"و اذکروا تیک التی آباؤکم و اخوانکم بها مرتهنون" باید به یاد بیاورید آن اعمال و رفتار جاهلانه ای را که پدران و برادران شما داشتند و پس از مرگ گرفتار آن هستند. "تیک" مرکب از "تی" اسم اشاره و "ک" است، اشاره به اعمال زشت و ناپسند گذشته ها دارد؛ یعنی به یاد بیاورید آن اعمال زشت و ناپسندی را که در گذشته پدران و برادرانتان داشتند و در رهن و گرو آنها هستند "و علیها محاسبون" و بر

ناوبری کتاب