صفحه ۴۱۷

خذوها عن خاتم النبیین (ص)" ای مردم این داستان را از حضرت خاتم النبیین (ص) بشنوید که فرموده است: "انه یموت من مات منا و لیس بمیت" اگر کسی از ما اهل بیت بمیرد واقعا نمرده است؛ برای این که علمش را به جا گذاشته و علمش باقی است.

در این که فرموده است "و لیس بمیت" دو احتمال است: یکی این که امام حیات و موتش یکی است، احتمال دیگر این است که بگوییم امام اظهر مصادیق عالم است و علما این چنین هستند که اگر از دنیا بروند چون علمشان باقی است آنها هم نمرده اند و باقی هستند. حال تحقیق در این که کدام یک از این دو احتمال در مورد پیغمبر(ص) و ائمه (ع) صحیح تر است در جای خودش، البته مرحوم خوئی شرح مفصلی را عنوان نموده که پیغمبر(ص) و امام (ع) حیات و مرگشان یکی است و زنده و مرده ندارند.منهاج البراعة، ج 6، ص 203 به بعد

"و یبلی من بلی منا و لیس ببال"، در این عبارت هم احتمالاتی داده شده است: یکی این که ممکن است بدن ظاهری بپوسد ولی بدن واقعی که همان بدن مثالی است نمی پوسد، و با مردن روح به بدن مثالی منتقل می‎شود؛ احتمال دیگر این که کلام حضرت رسول (ص) علی فرض است، یعنی چون مردم معتقد بوده اند که بدن می‎پوسد، حضرت هم مطابق فهم عرفی مردم سخن گفته اند، که این احتمال نسبت به بدن امام (ع) و پیغمبر(ص) صحیح تر به نظر می‎آید. به هرحال کلام حضرت این است: هر بدنی از ما که بپوسد یا گمان کنید پوسیده است، در واقع نپوسیده است.

"فلاتقولوا بما لاتعرفون"، حضرت به علمای آن روز و علمای امروز می‎گویند: پس چیزی را که نمی دانید نگویید؛ در مورد آنچه شناخت ندارید اظهارنظر نکنید. "فان اکثر الحق فیما تنکرون"، این "تنکرون" در مقابل "لاتعرفون" در جمله

ناوبری کتاب