آیت‌الله منتظری

می‎دهد. چنین فردی اولین علامتی که از عدالت او ظاهر می‎شود این است که هوای نفس را از خود دور می‎کند. مقصود از شهوتی که در هوای نفس می‎گوییم فقط شهوت جنسی نیست، بلکه شهوت مقام، شهوت مال و شهوت شکم هم جزو هوای نفس هستند، چنین فردی انواع هواهای نفسانی را از خود دور می‎کند.

ابن ابی الحدید در اینجا نکته ای را بیان کرده که قابل ذکر است؛ او می‎گوید: "و لم تحصل العدالة الکاملة لاحد من البشر بعد رسول الله(ص) الا لهذا الرجل، و من انصف علم صحة ذلک، فان شجاعته و جوده و عفته و قناعته و زهده یضرب بها الامثال"شرح ابن ابی الحدید، ج 6، ص 370 بعد از رسول خدا(ص) عدالت کامل برای احدی پیدا نشده مگر برای این مرد (حضرت علی (ع"، هر که انصاف داشته باشد این را می‎داند، زیرا شجاعت و سخاوت و عفت و قناعت و زهد او مورد ضرب المثل هاست. مقصودش این است که مصداق صفاتی که برای بنده صالح خدا بیان می‎کند فقط خود آن حضرت است.

"یصف الحق و یعمل به" حق را توصیف می‎کند و خود او نیز به آن عمل می‎کند، یعنی اهل عمل است نه اهل علم تنها. اهل علم کسی است که حق را می‎داند، ولی اهل عمل کسی است که هم حق را می‎شناسد و برای دیگران بیان می‎کند و هم خودش به آن عمل می‎نماید.

"لایدع للخیر غایة الا امها" از هر کار خوبی که پیش آید، آن آخر و نهایتش را انجام می‎دهد؛ حد اعلای کار خیر را انجام می‎دهد و به اندک آن اکتفا نمی کند. "و لا مظنة الا قصدها" و کارهایی را هم که گمان خیر بودن آنها باشد انجام می‎دهد. مقصود حضرت این است که: این افراد فقط کارهای خوب صد در صد را انجام نمی دهند بلکه کارهایی را هم که گمان نیک بودن در آنها باشد انجام می‎دهند.