صفحه ۳۵۷

و اراده است، و جمله عطف بر "فینة الارشاد" است، اصل جمله به این شکل است: "و الان عباد الله فی انف المشیة" ای بندگان خدا شما در امکان تجدید اراده و خواستن هستید، همین حالا می‎توانید تصمیم بگیرید، همین حالا می‎توانید توبه کنید و به سوی خدا باز گردید، "و انظار التوبة" و در مهلت توبه اید؛ شما الان در فرصتی هستید که می‎توانید توبه کنید، پس این فرصت را غنیمت بدانید.

"و انفساح الحوبة قبل الضنک و المضیق" ای بندگان خدا شما در حال وسعت و پیش از قرار گرفتن در تنگنا هستید، و این یک فرصتی است که باید غنیمت بدانید. "انفساح" به معنای وسعت و گشادگی است، "حوبة" به معنای احتیاج و حاجت است، و "ضنک" به معنای تنگنای مرگ است. فرموده است: تا زمانی که از نظر حاجت در وسعت و فراخی هستید و تا دستتان باز است، و قبل از آن که در تنگنای مرگ قرار بگیرید، هر تلاشی که می‎خواهید برای آخرت خود انجام دهید، "و الروع و الزهوق" اینها عطف بر "قبل الضنک" هستند، یعنی و پیش از آن که ترس بر شما مستولی شود، و پیش از آن که روح از بدنتان خارج شود.

"و قبل قدوم الغائب المنتظر" و پیش از آن که غایب منتظر بیاید فرصت را غنیمت بدانید. مقصود از "غائب" مرگ است، "منتظر" هم اسم مفعول از "انتظار" است، "غائب المنتظر" یعنی آن غایبی که در انتظارش هستیم، پیش از آمدن مرگی که فعلا غایب است و منتظر آن هستیم.

"و اخذة العزیز المقتدر" و پیش از آن که خداوند غالب و قدرتمند شما را بگیرد و به قیامت بکشاند، فرصت را غنیمت بشمرید و برای آخرت خود عمل کنید. مقصود این است که از اوقات خود، از سلامتی خود، از مال و ثروت خود، از این که به شما مهلت داده شده و هنوز زنده هستید و... به نفع آخرت خود استفاده کنید و اعمال صالح انجام دهید.

مرحوم سید رضی در ذیل این خطبه نقل کرده است که:

ناوبری کتاب