آیت‌الله منتظری

آرامش دهنده است. وقتی انسان از کاری خسته می‎شود، اگر یک چرت کوچکی بزند آرامش پیدا می‎کند و خستگی از او برطرف می‎شود؛ حالا حضرت می‎فرماید: آنجا چرت و خوابی وجود ندارد تا این شخص به وسیله آن آرامش پیدا کند.

"بین اطوار الموتات" این شخص مرگ را پشت سر مرگ می‎بیند. نه این که مرگ رنجها و تعبهای زیادی دارد، از این رو حضرت تعبیر به "اطوار الموتات" فرموده اند. "اطوار" جمع "طور" به معنای رنگارنگ است، "اطوار الموتات" یعنی مرگهای رنگارنگ، او بین مرگهای رنگارنگ است، تعبهای فراوانی او را احاطه می‎کند به گونه ای که پیوسته می‎میرد و زنده می‎شود؛ "و عذاب الساعات" او میان ساعتهای عذاب است؛ یعنی لحظه لحظه های او عذاب است و لحظه خوشی برای او متصور نیست. "انا بالله عائذون" ما از این عذابها به خدا پناه می‎بریم.

اتمام حجت و عبرت از گذشتگان

"عبادالله، این الذین عمروا فنعموا، و علموا ففهموا، و انظروا فلهوا، و سلموا فنسوا؟"

(ای بندگان خدا، کجا هستند کسانی که در عمر خود از نعمت برخوردار بودند، و تعلیم یافتند و فهمیدند، و مهلت یافتند و در بازی و بیهودگی فرصت را از دست دادند، و در تندرستی و رفاه بودند و فراموش کردند؟)

برای اتمام حجت به همه بندگان خدا و عبرت گرفتن از گذشتگان فرموده است: "عباد الله" ای بندگان خدا "این الذین عمروا فنعموا" چه شدند آن کسانی که عمر زیادی به آنها داده شد و در نعمت های خدا غرق بودند؟ همه آن باغ و راغ و خوش گذرانی ها تمام شد و از دست رفت، همه آن نعمت ها از آنها گرفته شد، همه آن خدم و حشم از آنها گرفته شد و مردند و در تنهایی به سر می‎برند.

"و علموا ففهموا" به وسیله انبیا و پیغمبران به آنها تعلیم داده شد و آنها هم