آیت‌الله منتظری

انسان در جهان پس از مرگ

"حتی اذا انصرف المشیع، و رجع المتفجع، اقعد فی حفرته نجیا لبهتة السؤال، و عثرة الامتحان"

(و هنگامی که تشییع کنندگان و مصیبت دیدگان باز گردند، او را در قبر می‎نشانند در حالی که از وحشت سؤال و لغزش در امتحان آهسته سخن می‎گوید.)

در این قسمت به وضعیت داخل قبر پرداخته و موقعیت میت را بیان می‎فرماید که: "حتی اذا انصرف المشیع" وقتی تشییع کنندگان از سر قبر به خانه بازگشتند "و رجع المتفجع" و هنگامی که مصیبت دیدگان از قبرستان مراجعت کردند، این آقای در قبر تنها مانده "اقعد فی حفرته" در قبر نشانده می‎شود "نجیا لبهتة السؤال" در حالتی که در پاسخ پرسشهای حیرت انگیز آهسته سخن می‎گوید. "نجی" از ماده "نجوی" به معنای سخن آهسته است، "بهتة" به معنای حیرت انگیز است؛ مقصود این است که ملائکه موکل سؤال و جواب از او پرسشهای حیرت انگیز می‎کنند.

"و عثرة الامتحان"، این جمله از باب اضافه صفت به موصوف است؛ یعنی امتحانی که لغزش آور است. مقصود این است که وقتی نکیرین سؤال می‎کنند، ممکن است این تازه گذشته به گونه ای جواب دهد که همان جوابها برایش لغزش آور باشد و جهنم را برای او در پیش داشته باشد.