آیت‌الله منتظری

"و المرء فی سکرة ملهیة" این جمله و دو جمله بعد در توصیف شخص مورد نظری است که به دام مرگ مبتلا شده است. فرموده است: و آن مرد در حالت تحیری که او را مشغول داشته فرو رفته است. در بعضی نسخه های نهج البلاغه به جای "ملهیة"، "ملهثة" نقل شده. "ملهثة" از ماده "لهث" به معنای حالت تشنگی شدید سگ است که دهان خود را باز کرده و زبانش را بیرون آورده است، این حالت دلالت بر شدت تشنگی سگ و بحرانی بودن حال آن حیوان دارد، و مقصود از آن در این مقام شدت اضطراب محتضر است؛ یعنی این شخص در آن هنگام حالت بسیار سختی دارد.

"و غمرة کارثة" و در حالتی که او در فرو رفتگی بسیار شدید است. "غمرة" به معنای منتهای فرو رفتگی است، "کارثة" به معنای سختی خیلی شدید است.

"و انة موجعة" و ناله های دردناک . "انة" به معنای ناله است، "موجعة" از "وجع" به معنای دردناک است. مقصود این است که آن شخص در آن هنگام دارای ناله های دردناک و دلسوز است.

"و جذبة مکربة" اینجا نوبت به ملائکه می‎رسد که او را به طرف مرگ می‎کشند و جان از کالبد او بیرون می‎کشند؛ یعنی در حالتی که ملائکه روحش را از بدنش بیرون می‎کشند که موجب زحمت و نگرانی او می‎شود. این جمله اشاره به آیه شریفه قرآن است که فرموده: (و الملائکة باسطوا ایدیهم اخرجوا انفسکم)سوره انعام، آیه 93 ملائکه دستهای خود را دراز می‎کنند تا جان شما را بیرون بیاورند.

"و سوقة متعبة" این جمله هم به همان معناست، اینها در حال انتقال او به طرف مرگ هستند. در قرآن آمده است: (کأنما یساقون الی الموت و هم ینظرون)سوره انفال، آیه 6