آیت‌الله منتظری

به فرزند نسل بعد منتقل می‎شود و گاهی از جد پدری، گاهی هم دو برادر از یک پدر و مادر دارای غرایز و روحیات مختلفی هستند که یکی از جد پدری و دیگری از جد مادری به ارث برده اند. به هرحال سخن حضرت علی (ع) در این است که انسان از "نطفة دهاقا" نطفه ریخته شده یا پری که مختلف و دارای ژنهای متفاوت است خلق شده.

"و علقة محاقا"، حضرت امیرالمؤمنین (ع) دارند در این جملات مراحل خلقت انسان را بیان می‎فرمایند، مرحله اولیه را "نطفة دهاقا" بیان فرمود، مرحله بعد این است که همان نطفه به صورت علقه درمی آید؛ مرحله اول با مرحله دوم چهل روز فرق دارد، نطفه ظرف چهل روز به صورت علقه درمی آید. "محاق" به معنای تاریک و گرفته است، ماه در سه روزی که در شعاع خورشید است و دیده نمی شود از آن تعبیر به "محاق" کرده می‎شود؛ این علقه هم چون بسته شده و کدر و گرفته است، به آن محاق گفته می‎شود. در این علقه زمینه دست، پا، چشم و سایر اعضاء و جوارح وجود دارد، اما فعلا پیدا نیست، برای این که فعلا کدر و تاریک و نامعلوم است.

"و جنینا و راضعا"، به نظر می‎آید حضرت امیرالمؤمنین (ع) مراحل اولیه انعقاد نطفه تا به صورت جنین شدن را به طور کامل بیان نفرموده اند. قرآن شریف مراحل اولیه را به این صورت بیان فرموده است: (ثم خلقنا النطفة علقة، فخلقنا العلقة مضغة، فخلقنا المضغة عظاما فکسونا العظام لحما، ثم انشاءناه خلقا آخر)سوره مؤمنون، آیه 14 آنگاه نطفه را علقه، و علقه را گوشت، و آن گوشت را استخوان، و سپس بر استخوانها گوشت پوشانیدیم، و پس از آن خلقتی دیگر آفریدیم. خلقت دیگر که با "ثم" بیان شده است، یعنی همین ماده را از عالم طبیعت بالاتر بردیم و به عالم مجردات