صفحه ۳۲۲

پرهیزکاری خدایی که "اعذر بما انذر" با پیغمبر فرستادنش راه عذرتراشی را بر بندگان بسته است. همین که پیغمبر ترساننده فرستاده و راه را به بندگان نشان داده، راه عذرتراشی بر بندگان بسته شده و کسی نمی تواند عذر بیاورد که من نمی دانستم.

"و احتج بما نهج" و بترسید از خدایی که به روشن نمودن راه بر شما احتجاج نموده و جای ابهامی نگذاشته است. "نهج" هم لازم استعمال شده و هم متعدی؛ لازم به معنای وضوح است، یعنی خودش واضح شده؛ و معنای متعدی آن "اوضح" است؛ یعنی خداوند راه را واضح کرده و آن را آشکار ساخته است.

"و حذرکم عدوا نفذ فی الصدور خفیا" و بترسید از خدایی که شما را از دشمنی که در سینه هایتان به طور مخفیانه نفوذ کرده ترسانده است. مقصود از "عدو" شیطان است، شیطان رانده شده درگاه خداست، او با بنی آدم دشمنی دیرینه دارد و به طور مخفیانه در سینه های بنی آدم نفوذ می‎کند.

خداوند تبارک و تعالی عتاب و تهدید شیطان را در قرآن شریف نقل فرموده که گفته است: (فبما اغویتنی لاقعدن لهم صراطک المستقیم، ثم لاتینهم من بین ایدیهم و من خلفهم و عن ایمانهم و عن شمائلهم و لاتجد اکثرهم شاکرین)سوره اعراف، آیات 16 و 17 چون مرا گمراه کردی من نیز بندگان تو را از راه راست تو منحرف می‎کنم، سر راه آنان می‎نشینم و آنگاه از پیش رو و از پشت سر و از سمت راست و چپ آنها را محاصره و به آنها حمله می‎کنم، به گونه ای که بیشترین آنها را شکرگزار نمی یابی. این سخن شیطان است که: (لاغوینهم اجمعین، الا عبادک منهم المخلصین)سوره ص، آیات 82 و 83 حتما آنها (بندگان) را گمراه می‎کنم مگر آن بندگانی که خالص شده هستند.

ناوبری کتاب