آیت‌الله منتظری

آیات قرآن که تاریخ گذشتگان را بیان فرموده برای ما درس و عبرت است. فرموده: "و خلف لکم عبرا من آثار الماضین" و چیزهایی را که مایه عبرت است برای شما جا گذاشته است.

"من مستمتع خلاقهم"، "من" در این عبارت بیانیه است، یعنی از بهره بردن نصیبهایشان، مقصود این است که از بهره هایی که نصیب آنها شده بهره کافی را برده اند.

"و مستفسح خناقهم" این تعبیر خیلی جالبی است که حضرت کرده اند. "خناق" به بیخ گلو گفته می‎شود، ولی به این اعتبار که موقع خفه کردن طناب را بیخ گلو می‎اندازند، به علاقه حال و محل به خود طناب هم خناق گفته می‎شود. حضرت این طور فرض کرده که همه ما یک طنابی به دور گردنمان هست و موقعی که مرگمان می‎رسد این طناب را می‎کشند و ما را خفه می‎کنند، این تعبیر خیلی تعبیر ظریف و زیبایی است؛ می‎فرمایند: "مستفسح خناقهم" وسعت و فراخی طناب گردن آنها؛ آنها هر کدام به فراخور حال پنجاه سال و یا شصت سال زیر این طناب در وسعت به سر برده اند، طناب مرگ در طول عمر به دور گردن آنها شل افتاده و از نعمت های خداوند استفاده می‎کرده اند.