آیت‌الله منتظری

است اگر در میدانهای جنگ کشته شده و جنازه های آنها در آن میدانها مانده باشد، همه در روز قیامت حاضر می‎شوند.

"سراعا الی امره، مهطعین الی معاده"، "سراعا" از ماده "سرعت" به معنای تسریع در حرکت است، و نصب آن بنا بر حال بودن است. "مهطعین" به معنای "مسرعین" است و با "سراعا" به یک معناست؛ یعنی از قبرها خارج می‎شوند "سراعا الی امره" در حالی که به سوی امر و فرمان خداوند شتابانند "مهطعین الی معاده" و در حالی که به سوی معاد خداوند با سرعت حرکت می‎کنند.

اشاره ای به معاد جسمانی

ابن ابی الحدید و دیگران در اینجا شبهه آکل و مأکول را مطرح کرده اند، در حالی که این جملات حضرت امیر(ع) ارتباطی با این موضوع ندارد و این بحث را باید در جای خود مطرح کرد، ولی به طور خلاصه این است که انسان اجمالا با جسم محشور می‎شود، اما این که همه اجزاء بدن شما در طول هشتاد سال زندگی دنیا در آخرت جزء بدن شما باشند نشدنی است؛ زیرا انسانی که مثلا هشتاد سال عمر کرده، از بچگی تا هشتاد سالگی چندین جسم عوض کرده است و هر چندگاه اعضاء بدنش تحلیل رفته و از راه خوردن مواد غذایی همان اعضای بدن سر جای خود آمده و تأمین شده است؛ و این امر به گونه ای است که اگر بتوان تمام آن موارد و سلولهای تحلیل رفته را جمع آوری کرد، برای یک شخص نود ساله اقلا چهار قیافه و یا جنازه تهیه می‎گردد، چرا که طبق گفته اطباء حدود سی و چند سال یک بار تمامی سلولهای بدن انسان عوض می‎شود، حال از این چهار جنازه کدام یک متعلق به این آقاست ؟ مگر این که بگوییم: آن بدنی که در حال حاضر به وسیله روح او اداره می‎شود متعلق به این فرد است و سه جنازه دیگر قبلا مربوط به این روح بوده ولی فعلا نیست و مربوط به او نیستند.