صفحه ۲۵۶

وسعت دارد و زیاد است که اگر بخواهید شماره کنید قدرت ندارید، این انسان است که ظلم کننده و کفران کننده است؛ یعنی اگر کمبود هست برای این است که برخی حق دیگران را می‎خورند و یا کفران نعمت می‎کنند و از امکانات بهره گیری نمی کنند.

"و احاطکم بالاحصاء" یعنی آن خدایی که با آمار و ارقام بر شما احاطه دارد. این طور نیست که خدایی که آن همه نعمت را عطا فرموده حسابش از دست او در رفته باشد، او آمار و ارقام همه نعمت های خود را دارد و علم او با احصاء بر شما احاطه دارد.

"و ارصدلکم الجزاء، و آثرکم بالنعم السوابغ، و الرفد الروافغ، و انذرکم بالحجج البوالغ، و احصاکم عددا، و وظف لکم مددا فی قرار خبرة ، و دار عبرة"

(و برای اعمال زشت شما مجازات قرار داده، و شما را به نعمت های بی شمار و هدیه های وسیع برگزید، و به وسیله دلیلهای آشکار شما را ترسانده، و شماره شما را می‎داند، و زمانهای معینی را برای شما در سرای آزمایش و خانه عبرت مقرر داشته است.)

ترکیب این جملات هم مانند جملات سابق است؛ فعلهای: "ارصد لکم، آثرکم، انذرکم، احصاکم و وظف لکم" همگی عطف به "ضرب" در جمله "الذی ضرب الامثال" است، "الذی" بر سر همه این افعال وجود دارد و این جمله ها صفت "الله" هستند.

"و ارصد لکم الجزاء" و مجازات اعمال شما را در کمینتان قرار داده است. "و آثرکم بالنعم السوابغ" و آن خداوندی که شما را برگزیده به نعمت های فراوان؛ یعنی شما را بر حیوانات دیگر مقدم انداخته است و حتی حیوانات را روزی شما قرار داده است. "و الرفد الروافغ"، "رفد" جمع "رفدة" به معنای صله و هدیه است، "روافغ" جمع "رافغة" به معنای "واسعة" است. یعنی آن خداوندی که شما را بر دیگر حیوانات در نعمت های وسیع و هدیه های فراوان مقدم انداخته است.

ناوبری کتاب