آیت‌الله منتظری

عظمت این خطبه

شارحان نهج البلاغه در تعریف و عظمت این خطبه سخنان زیادی گفته اند، خود مرحوم سید رضی در آخر این خطبه خبری را نقل می‎کند که سزاوار است ما در اول خطبه نقل کنیم، او می‎گوید: "فی الخبر انه (ع) لما خطب بهذه الخطبة اقشعرت لها الجلود و بکت العیون" در خبر وارد شده که وقتی حضرت این خطبه را ایراد فرمود بدنها به لرزه در آمدند و چشمها گریان شدند "و رجفت القلوب" و دلها مضطرب و لرزان گشتند. "و من الناس من یسمی هذه الخطبة الغراء" و برخی از مردم این خطبه را خطبه غراء یعنی نورانی و برجسته نامیدند.

ابن ابی الحدید یکی از شارحان نهج البلاغه است، او با وجودی که یک عالم سنی معتزلی است ولی در تعریف و تمجید از حضرت امیر(ع) در مورد این خطبه قلم فرسایی کرده و بسیار از محسنات این خطبه تعریف می‎کند و در پایان شرح این خطبه می‎گوید: "و اعلم اننا لایتخالجنا الشک فی انه (ع) افصح من کل ناطق بلغة العرب من الاولین و الاخرین الا من کلام الله سبحانه و کلام رسول الله(ص)"شرح ابن ابی الحدید، ج 6، ص 278 ما به خود هیچ گونه شکی راه نمی دهیم که حضرت امیرالمؤمنین (ع) فصیح ترین همه گویندگان به لغت عرب است از اول تا آخر غیر از کلام خدا و رسول او(ص).

به هرحال این خطبه در بر دارنده بسیاری از لطایف و ظرایف و دقایقی از معجزات حضرت امیر(ع) در سخنوری است به نحوی که سخنوران فصیح عرب و علما و فضلای عرب در برابر این خطبه خضوع کرده و سر تعظیم فرود آورده اند، که نمونه بارز آن همین شرح ابن ابی الحدید معتزلی است.

یکی از جمله هایی که ابن ابی الحدید در برابر خطبه دویست و بیست و یکم