صفحه ۲۴۲

"من استغنی فیها فتن، و من افتقر فیها حزن"

(کسی که در این دنیا غنی و بی نیاز باشد در فتنه و بلا افتد، و کسی که نیازمند باشد غمگین است.)

"من استغنی فیها فتن"؛ "استغنی" از "استغناء" به معنای بی نیاز بودن است؛ کسی که ثروتمند است در فتنه است، یعنی در بوته آزمایش است که آیا اموال خود را در راه صحیح مصرف می‎کند یا خیر. معمولا ثروتمندان دنیا یاغی می‎شوند و ثروت خود را در راه تمایلات شیطانی به کار می‎برند، و اندک هستند کسانی که ثروت خود را در راه خدمت به خلق خدا مصرف کنند. "و من افتقر فیها حزن" و کسانی که مال و اموالی ندارند غصه می‎خورند که چرا ندارند و مثلا فلان چیزک را چگونه تهیه کنند.

"و من ساعاها فاتته، و من قعد عنها واتته"

(و کسی که در تحصیل دنیا می‎کوشد و به دنبال آن می‎رود به آن نمی رسد، و کسی که در طلب آن نمی کوشد دنیا به او رو می‎کند.)

"فاتته" از "فوت" است، یعنی کسی که در به دست آوردن دنیا سعی و کوشش می‎کند بسا از دستش می‎رود، هرچه تلاش می‎کند به مال و مقام دنیا برسد بیشتر از دست او می‎رود. دنیا منحصر به مال و ثروت نیست و مقام و ریاست هم دنیاست، بعضی مال دنیا را طلب می‎کنند و با مقام آن کاری ندارند، برخی هم دنبال مقام دنیا می‎روند، هر دوی اینها یکی است و طالب دنیا بی بهره است. "واتته" از "مواتاة" است و گفته اند در اصل "آتته" بوده و همزه را برای تخفیف به واو تبدیل کرده اند؛منهاج البراعة، ج 5، ص 333 یعنی و کسی که دنیا را رها کند دنیا به سوی او می‎آید.

ناوبری کتاب