صفحه ۲۳۹

فرموده؛ یکی از مراتب "قصر الامل" است که آرزوهای خود را کوتاه کند. اصولا رغبت به دنیا در همه انسانها وجود دارد و اگر از آن جلوگیری نشود خواه ناخواه انسان را به پرتگاه می‎اندازد؛ از جمله چیزهایی که در این ارتباط باید کنترل شود آرزوهای طولانی است، و حضرت هم در این جمله به کوتاه کردن آرزوها سفارش فرموده اند.

دیگر "و الشکر عند النعم" نعمت هایی که خدا عطا فرموده بدون شکر نماند؛ اگر انسان از مال و ثروت دنیا دیناری هم نداشته باشد، همان نعمت سلامتی نعمت بزرگی است که باید شکر آن را به جا آوریم. و حقیقت شکر نعمت این است که نعمت را در مصرف صحیح آن صرف نمایید.

"و الورع عند المحارم" یعنی پرهیز کردن و خود را حفظ کردن در مقابل محارم، کاری کند که گرفتار محرمات خدا نشود، به دام گناهان نیفتد، چشم خود را از گناه حفظ کند، زبان خود را از دروغ و غیبت و تهمت حفظ کند، دست و پای خود را از گناهان مخصوص به آنها حفظ کند، شکم و فرج خود را از گناهان حفظ کند. این را هم به عنوان سومین مرتبه ذکر کرده اند.

"فان عزب ذلک عنکم فلایغلب الحرام صبرکم، و لاتنسوا عند النعم شکرکم"

(پس اگر به هر سه چیز دست نیافتید، حرام بر صبر شما غلبه نکند، و سپاسگزاری از نعمت های خدا را فراموش نکنید.)

"عزب" از ماده "عزوب" به معنای غایب شدن است، مشارالیه "ذلک" سه چیزی است که قبلا گفتیم؛ یعنی اگر مجموع این سه چیز از شما غایب شود و این سه عمل را نداشته باشید "فلایغلب الحرام صبرکم" پس تلاش کنید که حرام و گناه بر صبر شما غالب نشود، یعنی در مقابل گناه صبر و شکیبایی خود را از دست ندهید. "و لاتنسوا عند النعم شکرکم" و نزد نعمت شکرتان را فراموش نکنید.

فرق این مرتبه با مرتبه قبل این است که کوتاه کردن آرزوها، دائم در شکر نعمت بودن و ورع از گناهان مرتبه بالایی از زهد است، ولی این مرتبه یک مرتبه نازل است.

ناوبری کتاب