صفحه ۲۱۶

"رمی غرضا، و احرز عوضا، کابر هواه، و کذب مناه، جعل الصبر مطیة نجاته، و التقوی عدة وفاته"

(تیر به هدف زند، و توشه آخرت به جای توشه دنیا بردارد، بر هوای نفس خود غالب شود، و آرزوهای خود را دروغ پندارد، صبر و شکیبایی را مرکب نجات و رستگاری خود قرار دهد، و تقوی و پرهیزکاری را توشه مرگ خود گرداند.)

"غرض" به معنای هدف است؛ در تیراندازی و مسابقات انسان هدف را تعقیب می‎کند، این کنایه است از این که هر کسی باید در راهی که می‎رود و کاری که می‎کند هدف داشته باشد؛ "رمی غرضا" یعنی خدا رحمت کند آن کسی را که به هدف تیر بیندازد، مقصود این است که عمرش را در راه رسیدن به کمالات و مقاماتی که خدا وعده آن را داده صرف کند. "و احرز عوضا" و عوضی را احراز کند، مثلا در مسابقه تیراندازی تیر را به هدف می‎زند و جایزه آن را می‎گیرد. اینجا هم وقتی عمرش را در راه رسیدن به هدف صرف می‎کند، عوض آن را احراز می‎کند؛ یعنی جایزه آن را می‎گیرد و در آخرت به آن مقام شامخ می‎رسد.

"کابر هواه" خداوند رحمت کند آن آدمی را که با هواهای نفسانی خود مکابره و معارضه کند؛ یعنی عقلش را پیش اندازد و به خواسته عقل عمل کند. "و کذب مناه" و خداوند رحمت کند آن کسی را که آرزوهای خود را تکذیب می‎کند؛ تکذیب آرزو به این است که خواسته های نفسانی را دور بریزد و در فکر بیش از حد کفاف نباشد، آرزوهای دنیا تمام شدنی نیست، انسان اول تمنای خانه می‎کند، وقتی خانه پیدا کرد دنبال تهیه باغ است، باغ که درست شد دنبال وسیله نقلیه است، وسیله که تهیه شد به فکر چیزهای دیگر است، همین طور تا دنیا به پاست این آرزوها هست. تکذیب آن به این است که بگوید همین خانه کوچک کافی است، اگر وسیله نداریم با وسائل عمومی رفت و آمد می‎کنیم، اگر باغ نداریم از پارک استفاده می‎کنیم، و مثلا میوه های باغها را از مغازه ها تهیه می‎کنیم و... به این طور خود را راضی کند و

ناوبری کتاب