"حتی" دنباله جمله قبل است، فرمود: "ماضیا علی نفاذ امرک" برنامه های تو را به اجرا گذاشت "حتی اوری قبس القابس" تا این که شعله را برای طالب آن روشن نمود. "اوری" یعنی روشن کرد، "اوری النار" یعنی آتش را روشن کرد. "قبس" به معنای شعله است، "قابس" به معنای طالب آتش و نور است. میفرماید: تا این که چراغ طالبین سعادت را روشن کرد. این یک تشبیه است؛ نور علم و دین را به آتشی که وسیله روشنایی خانه و زندگی است تشبیه کرده است.
"و اضاء الطریق للخابط"، "خابط" کسی است که شبانه راه خود را گم کرده و به بیراهه افتاده است؛ میفرماید: "و اضاء الطریق" این پیامبر راه را روشن کرد "للخابط" برای کسی که راه را گم کرده و در بیراهه مانده است.
"و هدیت به القلوب بعد خوضات الفتن"، "خوضات" جمع "خوضة" به معنای فرو رفتن است. "فتن" هم جمع "فتنه" است و مقصود اخلاق جاهلیت یعنی جنگ و ستیز، آدمکشی و غارت و... میباشد. میفرماید: و به وسیله این پیامبر دلها پس از آن که در فتنه ها فرو رفته بودند هدایت شدند.
"و اقام موضحات الاعلام و نیرات الاحکام"، "موضحات الاعلام" اضافه صفت به موصوف است که در عرب شایع است و در اصل "الاعلام الموضحات" بوده. "اعلام" جمع "علم" به معنای علامت و پرچم است، "موضحات" هم جمع "موضحة" است، "موضحات الاعلام" یعنی پرچم های راهنما. "نیرات الاحکام" هم مانند جمله قبل اضافه صفت به موصوف است و در اصل "الاحکام النیرات" بوده. "احکام" جمع "حکم" و به معنای نماز، روزه، خمس، زکات و امثال اینهاست، و "نیرات" هم جمع "نیرة" صفت مشبهه و به معنای نورانی است. معنای همه جمله چنین است: و این پیامبر(ص) علم های راهنما را برافراشت، و حکم های نورانی را برپا داشت.
.jpg)
