آیت‌الله منتظری

عبودیت و رسالت دو ویژگی حضرت محمد(ص)

"عبدک و رسولک" دو صفت هستند برای "محمد(ص)" یعنی محمدی که بنده و رسول توست. در تشهد نماز می‎گوییم "و اشهد ان محمدا عبده و رسوله" شهادت می‎دهم محمد بنده و رسول اوست. از مرتبه پایین به بالا می‎رویم، رسالت پیغمبر(ص) در اثر عبودیت خالصی است که در وجود آن حضرت بوده، به این معنا که تا او به مرتبه کامل عبودیت نرسید به مرتبه اعلای رسالت نمی رسید.

تا زمانی که مقام عبودیت کامل نشود فانی فی الله نیست، و تا هنگامی که فانی فی الله نباشد معراج و رسالت نیست، گفته اند اگر کسی فانی فی الله شود "ذو عین واحدة" می‎شود و به ما سوی الله توجهی ندارد، تمام توجه او به خداست. اما کسی که بر اثر عبودیت به مقام رسالت و امامت می‎رسد "ذو عینین" صاحب دو چشم می‎شود، در عین حالی که فانی فی الله است، اما از ناحیه حق هم مبعوث به طرف خلق شده و باید به خلق خدا هم توجه کند؛ با این که از خدا غافل نمی شود به بندگان خدا هم توجه دارد، آنها را ارتقاء رتبه و مقام می‎دهد، در عین این که فانی فی الله است، با بندگان خدا هم حشر و نشر دارد و رذایل روحی آنها را پاک می‎کند و آنها را به درجه و کمال می‎رساند. این کار، کار همه کس نیست؛ زیرا وقتی ما فانی فی الله شدیم اگر به طرف مخلوق توجه کنیم از خدا غافل می‎شویم و آن مرتبه فنای فی الله را از دست می‎دهیم. عارف هم روی همین حساب است که نمی تواند به مخلوق خدا توجه کند، پس عارف فقط می‎تواند خود را فانی فی الله کند، ولی نمی تواند هیچ گونه توجهی به بندگان خدا داشته باشد؛ و رسول خدا(ص) و اولیاء او هستند که دارای هر دو جنبه می‎باشند.

پس از این حضرت امیر(ع) در این خطبه اوصافی را برای رسول خدا(ص) برشمرده و فرموده اند: