آیت‌الله منتظری

آیا اصلاح جامعه با هر بهایی رواست ؟

"و انی لعالم بما یصلحکم و یقیم اودکم، و لکنی والله لااری اصلاحکم بافساد نفسی"

(و من آنچه را که شما را اصلاح نماید و کجی شما را راست می‎کند می‎دانم، و لیکن سوگند به خدا که اصلاح شما را با افساد خود جایز نمی دانم.)

"اود" به معنای کجی و فساد است. حضرت امیرالمؤمنین (ع) می‎فرمایند: من می‎دانم چه چیز شما را اصلاح می‎کند. بلی حضرت علی (ع) می‎دانند که زور و قلدری آنها را به راه می‎آورد، ولی حضرت اهل زور و قلدری نیست. خیلی از مردم هستند که اگر زور پشت سر آنها نباشد اهل صلاح نیستند، به جبهه نمی روند، با مردم رو به راست عمل نمی کنند، و حضرت علی (ع) می‎تواند آنها را با ضرب شمشیر به راه بیاورد، اما می‎بیند اگر چنین کند بسا به برخی ظلم شود و آخرت خودش تباه می‎شود، بر این اساس می‎فرمایند: "ولکنی والله لااری اصلاحکم بافساد نفسی" به خدا قسم من نظر نمی دهم که شما را اصلاح کنم اما خودم را افساد نمایم.

در اجتماعی که ما زندگی می‎کنیم همه جا فشار و اعدام جایز نیست و شرعا گناه دارد، بر فرض هم که جایز باشد مفاسدی بر آن مترتب می‎شود و ضرر آن بیش از نفع آن است، حکومتهای دیگر که بر مبنای اسلام عمل نمی کنند ممکن است از این جهت که معتقد به اسلام و دیانت و معاد نیستند به مردم زورگویی کنند و ظلم نمایند، اما حکومت اسلام باید بر موازین اسلامی عمل نماید. امیرالمؤمنین (ع) هم در یک چنین موقعیتی بوده و بر اساس اسلام حرکت می‎کرده است و روی همین حساب هم می‎فرمایند: من خودم را برای اصلاح شما جهنمی نمی کنم.