صفحه ۱۶۳

دیگرش پاره می‎شود مدارا می‎کنند. "حیصت" به معنای دوختن؛ و "تهتکت" به معنای پاره شدن است، هتاکی هم از این ماده به معنای دریدگی است.

"أ کلما اطل علیکم منسر من مناسر اهل الشام اغلق کل رجل منکم بابه، و انجحر انجحار الضبة فی جحرها، و الضبع فی وجارها؟!"

(آیا هرگاه گروهی از گروههای اهل شام به شما نزدیک شوند هر مرد شما در خانه خود را بسته و مانند سوسمار یا کفتار که در لانه خود مخفی می‎شود، در گوشه ای از خانه خود مخفی می‎شوید؟!)

"اطل" و "اظل" هر دو خوانده شده؛منهاج البراعة، ج 5، ص 121؛ و شرح ابن ابی الحدید، ج 6، ص 103 اگر "اطل" باشد به معنای "اشرف" است، یعنی وقتی بر شما اشراف پیدا می‎کنند، یعنی ظاهر می‎شوند؛ و اگر "اظل" باشد به معنای سایه انداختن است، یعنی وقتی بر شما سایه می‎اندازند، باز هم به این معناست که بر شما ظاهر می‎شوند و نزدیک به شما می‎شوند. در کلمه "منسر" "منسر" هم خوانده شده و هر دو لغت به معنای یک فوجی است که از لشگر جدا می‎شود، "مناسر" هم جمع آن است. "الضبة" به معنای سوسمار است، و "الضبع" هم به معنای کفتار است. "انجحر" از ماده "جحر" به معنای سوراخ حشرات، و "وجار" هم به معنای غاری است که حیوانات در آن می‎خوابند.

باز هم حضرت امیر(ع) در این عبارت آنها را به دو حیوان: یکی سوسمار و دیگری کفتار تشبیه فرموده است، می‎فرمایند: آیا شما این طور هستید که وقتی یک فوجی از لشگر شام بر شما ظاهر شود، مانند سوسمار که در سوراخ خود مخفی می‎شود و مانند کفتار که در لانه خود پنهان می‎گردد، در لانه های خودتان مخفی می‎شوید و درب خانه را به روی خود می‎بندید؟ این سرزنشی است که حضرت نسبت به آنها فرموده و آنها را در ترس به این دو حیوان تشبیه فرموده؛

ناوبری کتاب