آیت‌الله منتظری

خفه می‎کنند و حق از بین می‎رود، اینجا دیگر قیام عاقلانه نخواهد بود.

خلافت از دیدگاه حضرت علی (ع)

"هذا ماء آجن، و لقمة یغص بها آکلها"

(این خلافت آبی است آلوده، و لقمه ای است که به وسیله آن انسان گلوگیر می‎شود.)

"آجن" آب آلوده است. "غص" یعنی لقمه در گلو گیر کرد. این کلام طبق نقل مرحوم سید رضی جمله کاملی است؛ ولی بر حسب بعضی نقلها "هذا" در کلام نیست و "ماء آجن" مبتداست، مطابق نقل ابن جوزی کلام حضرت امیر(ع) این گونه است: "ماء آجن و لقمة یغص بها آکلها أجدر بالعاقل من لقمة تحشی بزنبور، و من شربة تلذ بها شاربها مع ترک النظر فی عواقب الامور"منهاج البراعة، ج 3، ص 141؛ و تذکرة الخواص ابن جوزی، ص 128 آب آلوده و لقمه ای که به وسیله آن انسان گلوگیر شود بهتر است برای آدم عاقل از لقمه ای که پر از زنبور باشد، و از شربتی که انسان لحظه ای از آن لذت ببرد اما عواقب امور و عاقبت کار را ندیده باشد.

مطابق نقل سید رضی حضرت می‎فرمایند: این خلافتی که به من پیشنهاد می‎کنید خیال نکنید که من عاشق خلافت هستم. خلافت و ریاست برای آنهایی که می‎خواهند از آن کاخ فراهم کنند، زندگی مرفه و خوشی فراهم کنند، خوشی است؛ اما برای حضرت علی (ع) که یک انسان مسئول و متعهد است، خلافت یک وظیفه و مسئولیت است، برای حضرت علی (ع) خلافت آلوده به زحمت ها و مشقت ها و کدورت هاست، لقمه چربی نیست بلکه لقمه ای است گلوگیر، و باری است سنگین.

مطابق نقل ابن جوزی حضرت می‎خواهد بفرماید: خلافت هرچند آبی است آلوده و لقمه ای است گلوگیر، ولی باز هم آب آلوده و لقمه گلوگیر بهتر از لقمه ای است که پر از زنبور باشد که اصلا قابل استفاده نیست.