آیت‌الله منتظری

فثارت الفتن فی زمن خلافته حتی قتل الناکثین و القاسطین و المارقین ؟ فاجاب (ع) أن امور تلک الدنیا و الخلافة فیها لایجری بباطل بحت و لا بحق خالص بل تجری بحق و بباطل ممزوجین، فاما عثمان فأراد أن یجری امور الخلافة بمحض الباطل فلم یتم له الامر، و أما امیرالمؤمنین (ع) فأراد أن یجری احکامها علی الطریقة المستقیمة و السنن النبویة فلم یحصل له ما اراد، و أما الشیخان فاخذا قبضة من الحق و قبضة من الباطل فجرت لهما الامور کما ارادا"منهاج البراعة، ج 3، ص 244:

از امام صادق (ع) راجع به چهار خلیفه بعد از رسول الله (ص) سؤال شد که چرا کار خلافت برای شیخین (ابوبکر و عمر) منظم شد، به وسیله آنها بلاد فتح شد و احدی از مسلمین با آنها معارضه نکرد و حکومتشان برقرار و ثابت بود، اما برای عثمان و امیرالمؤمنین (ع) امور خلافت منظم نشد، بلکه مسلمانان علیه عثمان قیام و او را در خانه اش محاصره کردند و کشتند، و اما در زمان خلافت امیرالمؤمنین (ع) فتنه ها برانگیخته شد و حضرت مجبور شد با ناکثین و قاسطین و مارقین بجنگد و آنها را بکشد؟! امام صادق (ع) جواب فرمودند: امور دنیا و خلافت در آن با باطل محض و حق خالص پیش نمی رود، بلکه با مخلوطی از حق و باطل به پیش می‎رود؛ عثمان می‎خواست کارهای خلافت را به باطل محض انجام دهد، پس امر خلافت بر او تمام نشد؛ اما امیرالمؤمنین (ع) می‎خواست احکام خلافت را بر طریقه مستقیم و سنن نبوی جاری کند، پس آنچه می‎خواست حاصل نشد؛ اما ابوبکر و عمر مقداری حق و مقداری باطل را مخلوط کردند، پس کارها بر طبق اراده آنان جریان پیدا کرد. همین که امروزیها می‎گویند باید مطابق مصلحت عمل کرد، مصلحت اقتضا می‎کند دروغ بگویند، مصلحت اقتضا می‎کند خلاف حق عمل کنند، حق و باطل را مخلوط کنند و مردم را قانع کنند!

این روایت را در شرح خطبه 16 ذکر می‎کند؛ البته این روایت سندی ندارد، اما