آیت‌الله منتظری

"کظة" یعنی پری شکم، منظور فقط خوردن ظالم نیست بلکه از حقوقی که ظالم قبضه می‎کند تعبیر به خوردن می‎شود. خداوند در قرآن شریف می‎فرماید: (و لاتأکلوا أموالکم بینکم بالباطل)سوره بقره، آیه 188 اموالتان را بین خودتان به باطل نخورید؛ مراد از "اکل" تصرف است، در تعبیرات مردم هم می‎گویند: فلان کس مال فلانی را خورده است، و منظورشان این نیست که همه اش را خورده، بلکه ماشین خریده، خانه خریده، به بچه هایش داده و... از باب این که خوردن یکی از مصادیق بارز تصرف است، لذا اصطلاحا "اکل" در مطلق "تصرف" استعمال شده است. معنای کلام حضرت این است که: ظالمین حقوق مظلومین را به ناحق تصرف کرده اند.

"سغب" یعنی گرسنگی؛ مراد حضرت فقط خالی بودن شکم مظلومان نیست، یعنی حقوقشان پایمال شده؛ خلاصه منظور حضرت از این جمله این است که انسان نباید در مقابل اختلاف طبقاتی ظالمانه جامعه بی تفاوت باشد.

"لالقیت حبلها علی غاربها"

(هرآینه ریسمان خلافت را بر شانه اش می‎انداختم.)

"لالقیت" جواب است برای "لولا"؛ یعنی اگر نبود که من الان یاور دارم و حجت بر من تمام شده است و خدا هم پیمان گرفته که علما در مقابل ظلم و اجحافها بی تفاوت نباشند، ریسمان حکومت را به شانه اش می‎انداختم. "غارب" کتف را گویند. حضرت خلافت را به شتری تشبیه کرده که افسارش دست آن حضرت است؛ وقتی می‎خواهند افسار الاغ یا شتر را رها کنند روی شانه اش می‎اندازند.

"و لسقیت آخرها بکأس اولها"

(و آخر خلافت را به همان کاسه اول سیراب می‎کردم.)

یعنی همان گونه که در زمان سه خلیفه اول - با این که خلافت حق من بود - خلافت را رها کردم، برای این که نیرو نداشتم و اگر رها نمی کردم باعث جنگ و