صفحه ۶۴۵

"لاح" به معنای "ظهر" یعنی ظاهر و آشکار شود، "خفق" به معنای "غرب" است؛ یعنی حمد و ستایش مخصوص خداست هر وقت ستاره ای ظاهر شود و غروب کند.

"و الحمدلله غیر مفقود الانعام و لا مکافئ الافضال"

(و حمد و ستایش مخصوص خدایی است که بخشش او تمامی ندارد، و فضل و کرمش جبران ندارد.)

"انعام" مصدر "انعم" است و معنای بخشش می‎دهد؛ یعنی بخشش کردنش پایان ناپذیر است. عبارت "غیر مفقود الانعام" صفت است برای "الله"؛ یعنی حمد و ستایش مخصوص خدایی است که بخشش او پایان ناپذیر است. "و لا مکافئ الافضال"، "مکافئ" اسم مفعول است، "افضال" هم مصدر است از ماده "فضل" و به معنای تفضل است، معنای این جمله این است که تفضل خداوند هیچ گاه جبران شدنی نیست، آن وقت این جمله که صفت "الله" واقع شده معنایش این می‎شود که: حمد و سپاس مخصوص خدایی است که تفضلش جبران شدنی نیست، هیچ کسی نمی تواند فضل و کرم خدا را نسبت به خودش جبران کند.

علت تغییر مسیر در بیان حضرت علی (ع)

"اما بعد، فقد بعثت مقدمتی و امرتهم بلزوم هذا الملطاط حتی یاتیهم امری"

(بعد از حمد و ثنای خداوند، من جلودار لشگر خود را فرستادم و به آنها دستور دادم که در کنار فرات درنگ کنند تا فرمانم به آنها برسد.)

"بعثت" از "بعث" به معنای برانگیختن و فرستادن است. "مقدمتی" هم به فتح دال خوانده شده و هم به کسر دال، و به معنای آن تعدادی از لشگر است که قبل از حرکت لشگر برای انجام کارهای مقدماتی می‎رفتند و به آنها "مقدمة الجیش" می‎گفتند. "ملطاط" از ماده "لطط" است، اصل این لغت به معنای چسبیدن است،

ناوبری کتاب