آیت‌الله منتظری

دعای حضرت هنگام رفتن به شام

"اللهم انی اعوذ بک من وعثاء السفر، و کآبة المنقلب، و سوء المنظر فی الاهل و المال"

(بار خدایا از مشقت سفر، و اندوه وقت بازگشت، و بدی نگاه در اهل و مال به تو پناه می‎برم.)

همان طوری که رسول خدا(ص) خبر داده بودند علی (ع) می‎دانستند که پس از به قدرت رسیدن، با ناکثین و قاسطین و مارقین درگیر می‎شوند و جنگ می‎کنند، اینک در جنگ با ناکثین به پیروزی رسیده بودند و آماده سفر شام و شرکت در جنگ با قاسطین هستند، برای اولین لحظه ای که پا در رکاب می‎کنند خدای خود را مورد توجه قرار داده و عرضه می‎دارند:

"اللهم انی اعوذ بک من وعثاء السفر" خدایا من از مشقت سفر به تو پناه می‎برم. "وعث" به حسب اصل لغت به معنای خاکهای بسیار نرمی (پودر) است که در راهها بوده که در غیر وقت بارانی عابرین در آن فرو می‎رفته و راه رفتن در آن مشقت داشته، در وقت باران هم همان خاکها به صورت دوغابه درمی آمده و از این جهت نیز برای عابرین یک نوع مشقت دیگر داشته است، که به هرحال عابر و مسافر را به مشقت می‎انداخته است، اما در محاورات این کلمه را کنایه از مطلق مشقت سفر می‎آورند؛ خدایا من از مشقت سفر به تو پناه می‎برم، گرچه آن خاکهای نرم و آن گل و شل ها نباشد ولی به هرحال سفر مخصوصا سفری که انسان برای جنگ و جبهه می‎رود دارای مشقت و سختی است.

"و کآبة المنقلب"، "منقلب" اگر اسم زمان باشد به معنای "هنگام برگشتن" و اگر مصدر میمی باشد به معنای "برگشتن" است. "کآبة" را عرب در موارد غصه و گرفتاری استعمال می‎کند، یعنی غصه و گرفتاریها؛ یعنی خدایا من از گرفتاریهای هنگام بازگشت به تو پناه می‎برم، "کآبة المنقلب" یعنی غم و غصه هنگام برگشتن؛