آیت‌الله منتظری

باز می‎دارد. "و اما طول الامل فینسی الاخرة" و داشتن آرزوهای دور و دراز آخرت را از یاد انسان می‎برد؛ کسی که در فکر به دست آوردن کاخ، ماشین، منصب و مقام و پیدا کردن باغ آنچنانی و این قبیل چیزهاست، کی می‎تواند به یاد آخرت و حساب و کتاب باشد؟

کوتاهی عمر دنیا

"الا و ان الدنیا قد ولت حذاء، فلم یبق منها الا صبابة کصبابة الاناء اصطبها صابها"

(آگاه باشید که دنیا به سرعت و تندی رو می‎گرداند، پس باقی نمانده از آن مگر ته مانده ای مانند باقی مانده آب ظرفی که کسی آن را ریخته است.)

"ولت" یعنی پشت کرده است. "حذاء" به معنای سریع است، البته در بعضی نسخه ها "جذاء" نقل شده،این قول را مرحوم سید رضی در آخر همین خطبه در نهج البلاغه نقل می‎کند. اگر این درست باشد به معنای قطع است. پس معنای جمله بنابر این که "حذاء" باشد، یعنی آگاه باشید که دنیا خیلی سریع می‎گذرد؛ و اگر "جذاء" باشد، یعنی آگاه باشید که دنیا پشت کرده و دارد قطع خیر می‎کند؛ مگر امروزه عمرها چند سال است ؟ و مگر شصت سال و هشتاد سال به زودی نمی گذرد؟ قرآن می‎گوید: (حتی اذا بلغ اشده و بلغ اربعین سنة)سوره احقاف، آیه 15 تا این که به رشد برسد و چهل ساله شود؛ انسان وقتی به چهل سالگی رسید به سرحد کمال عقل و رشد جسمی و روحی رسیده است، تا چهل سالگی حرکت به طرف قله است ولی بعد از چهل سالگی در سراشیبی است، از این پس هر کسی به انسان می‎گوید تو که عمرت را کرده ای.

بنابراین دنیا به سرعت درگذر است "فلم یبق منها الا صبابة"؛ این جمله یک تشبیه بسیار زیبایی است برای بی ارزشی دنیا. "صبابة" بر وزن فعالة است، این وزن