آیت‌الله منتظری

نسبت می‎دهند اینها را "الی حسن الحیلة" به این که سیاستمدار خوبی هستند!

دینداری مانع حیله گری

"ما لهم ؟ قاتلهم الله! قد یری الحول القلب وجه الحیلة و دونه مانع من امر الله و نهیه، فیدعها رأی عین بعد القدرة علیها"

(چه سودی می‎برند این مکر کنندگان ؟ خدا آنها را بکشد! شخص زیرک آگاه راه حیله هر کار را می‎داند ولی چون امر و نهی خدا را می‎داند حیله به کار نمی برد و کلاه نمی گذارد، پس با این که قدرت بر آن دارند آن را ترک می‎کنند.)

جمله "قاتلهم الله" نفرین است، و این که در حق چه کسانی است دو احتمال است: یکی این که در حق حیله کنندگان باشد، به دلیل جمله بعد که در مورد کسانی است که حیله گری را می‎دانند ولی به خاطر خدا حیله نمی کنند، و یک احتمال هم این که نفرین در حق اهل جهلی باشد که این حیله کنندگان را به خوبی یاد می‎کنند. می‎فرماید: "ما لهم" چرا چنین می‎پندارند، یا چه سودی می‎برند این حیله کنندگان یا آنهایی که حیله کنندگان را تعریف می‎کنند؟ "قاتلهم الله" خدا آنها را بکشد.

"قد یری الحول القلب وجه الحیلة"، "حول" به کسی گفته می‎شود که بصیر و آگاه به تحولات روزگار است، و "قلب" کسی است که بصیر به تقلبات است؛ حضرت می‎خواهند بفرمایند ما که تقلبات و تحولات روزگار را می‎دانیم راه حیله را بلدیم اما اگر حیله و مکر نمی کنیم از خدا می‎ترسیم، "و دونه مانع من امر الله و نهیه" آدمهای متقی و پرهیزگار حیله بازی و کلاه گذاری نمی کنند؛ چون امر و نهی خدا را می‎دانند، قیامت را پیش روی خود می‎بینند، از این رو از حرام پرهیز می‎کنند. "فیدعها رأی عین بعد القدرة علیها" پس انسان متقی هنگامی که حیله را می‎بیند با وجودی که قدرت بر انجام آن دارد آن را رها می‎کند و حیله نمی کند. گرچه حضرت در اینجا کلی گویی کرده اند، ولی مصداق کاملش خود حضرت است که در مقابله با