آیت‌الله منتظری

عین التمر دعوت می‎کردم سنگینی کردید مانند سنگینی کردن شتر لاغری که پشتش زخم است؛ شتری را که پشتش زخم است و قدرت بار بردن ندارد، وقتی بخواهند آن را برای بار بردن ببرند، به زودی از زمین بلند نمی شود و خود را به زمین می‎چسباند، اینجا حضرت افرادی را که برای جنگ احساس خستگی می‎کنند و حاضر به جنگ نمی شوند تشبیه به شتر لاغری فرموده که بر اثر درد پشت حاضر به بار بردن نیست. "نضو" به شتر لاغر می‎گویند. "ادبر" به معنای شتری است که به درد پشت مبتلا شده است؛ وقتی شتر لاغری به این درد مبتلا شود، درد و نگرانی آن بیشتر از شتر چاق است، و حضرت هم خواسته اند بی حالی بیشتری را برای آنها ثابت کنند.

"ثم خرج الی منکم جنید متذائب ضعیف (کأنما یساقون الی الموت و هم ینظرون)سوره انفال، آیه 6"

(سپس سپاه اندکی از سوی شما به سوی من آمد نگران و ناتوان، مانند این که آنها به سوی مرگ فرستاده می‎شوند و آنها مرگ را می‎بینند.)

"جنید" تصغیر "جند" به معنای لشگر کوچک و اندک است. "متذائب" از ماده "ذئب" است، "ذئب" به معنای گرگ و "متذائب" به معنای مضطرب است، گرگ را چون هنگام ربودن گوسفند مضطرب است "ذئب" گویند، گرگ در عین حال که شجاع است مضطرب هم هست. یعنی بعد از آن همه تحریک و تحریص هایی که من در مورد جمع آوری یک لشگر بزرگ داشتم، یک لشگر کوچکی از شما به طرف من آمد که ضعیف و مضطرب بودند و مثل این بود که داریم آنها را به طرف مرگ می‎بریم و آنها مرگ را نظاره می‎کنند. این که حضرت آنها را به گرگ مضطرب تشبیه فرموده، برای این است که همان تعداد اندک (سیصد نفر) هم از روی ناچاری حاضر به جنگ شدند و دلهره و اضطراب در آنها نمایان بود. حضرت با تضمین جمله ای از سوره انفال مقصود خود را که وحشت شدید این گروه است بیان فرموده اند.