صفحه ۵۸۴

یاری می‎کند و شما را ثابت قدم می‎دارد.

"أما دین یجمعکم، و لا حمیة تحمشکم ؟ اقوم فیکم مستصرخا، و أنادیکم متغوثا"

(آیا دینی نیست که شما را گرد آورد، و آیا حمیت و غیرتی نیست که شما را به غضب آورد؟ من در میان شما می‎ایستم فریاد کنان و یاری جویان.)

از جمله وسائل جمع کننده و گردآورنده مردم عقیده و انگیزه و غیرت است، وقتی همه معتقد به اسلام هستیم باید برای حمایت از دین اجتماع کنیم و دشمن را از خود برانیم - که اصولا تشریع جهاد هم برای حفظ کیان اسلامی است - به همین علت حضرت فرموده اند: "اما دین یجمعکم" آیا دینی نیست که شما را جمع کند؟ "و لا حمیة تحمشکم" و آیا غیرتی ندارید تا شما را تحریک کند و به غضب در آورد تا برخیزید و با دفع کردن دشمن از حیثیت خود دفاع کنید؟

"احمشه" به معنای "اغضبه" است، یعنی او را به غضب درآورد، قوه غضبیه او را تحریک می‎کند تا از خود دفاع کند. هر یک از این قوای شهوانی و غضبی که خدا در وجود انسان گذاشته علتی دارد؛ اگر قوه شهوانی جنسی نباشد نوع بشر فانی شده و نسل بشر منقطع می‎شود، و اگر قوه غضبیه نباشد انسان غیرت پیدا نمی کند و از خود و ناموس و دینش دفاع نمی کند، پس قوه غضب و شهوت لازمه وجود انسان است و خلقت آن بی جهت نیست، منتها ما باید این دو نیرو را تحت اختیار و فرمان عقل درآوریم.

انسان یک موجود چند بعدی است، یک شتر گاو پلنگ است؛ هم دارای نیروی شهوانی است و هم غضب دارد، هم نیروی واهمه و خیال دارد و هم نیروی عقل و خرد را خدا در او گذاشته است تا به وسیله نیروی عقل هر یک از قوای دیگر را کنترل کند؛ یعنی شهوت روی یک میزان خاصی به کار گرفته شود، غضب در جای مناسب تحریک شود، وگرنه دنیای بشریت همچون دنیای حیوانات در توحش خواهد بود.

ناوبری کتاب