آیت‌الله منتظری

یک خطبه بزرگ بوده و مرحوم سید آن را تقطیع کرده است؛ این خطبه راجع به شبهه و مسائل شبهه ناک است.

موضع دوستان و دشمنان خدا در برابر شبهات

"شبهه" از ماده "شباهت" است، و شبهه ناک به چیزی می‎گویند که شباهت به حق دارد، آنهایی که می‎خواهند حرف باطل و مرام باطل خود را به خورد جامعه بدهند، رنگ و روغن حق به آن می‎زنند، سر و صورت حق به آن می‎دهند. چیزهایی که باطل بودن آنها روشن است مورد قبول جامعه قرار نمی گیرد، ولی ممکن است عده زیادی از مردم به چیزهای شبهه ناک تمایل پیدا کنند، از این جهت اهل باطل برای این که به اهداف خود برسند به مرام خود رنگ حق به جانبی می‎زنند، با تبلیغات دروغ باطل را حق جلوه می‎دهند. حضرت هم در معرفی شبهه ناک فرموده اند:

"و انما سمیت الشبهة شبهة لانها تشبه الحق؛ فاما اولیاء الله فضیاؤهم فیها الیقین، و دلیلهم سمت الهدی"

(شبهه را از این جهت شبهه نامیده اند که شبیه و مانند حق است، پس روشنی دوستان خدا در چیزهای شبهه ناک، ایمان و یقین است، و راهشان راه هدایت و رستگاری است.)

یعنی گول شبهه را نمی خورند؛ شبهه را شبهه نامیده اند "لانها تشبه الحق" چون شبیه حق است. "تشبه" به معنای این است که شباهت دارد، نه این که آن را شبیه کرده اند؛ "تشبه" از باب افعال است نه از باب تفعیل. صفت مشبهه را هم که در صرف میر خوانده ایم، صفت "مشبهة" است بدون تشدید نه صفت "مشبهة" با تشدید؛ یعنی صفتی که خودش شباهت به اسم فاعل دارد نه این که آن را تشبیه به اسم فاعل کرده اند. در این جمله هم فرموده اند: "لانها تشبه الحق" یعنی برای این که آن باطل شبیه حق است و سر و صورت حق دارد.