آیت‌الله منتظری

"و توفیر فیئکم علیکم" حق دیگر این است که بیت المال را به نحو وافر بین شما تقسیم کنم؛ "فئ" همان غنائمی است که مسلمانان بر اثر جنگ و جهاد به دست می‎آورده اند، منتها گاهی اوقات بدون جنگ هم غنائمی به دست می‎آمد؛ یعنی وقتی که دشمنان می‎دیدند در شرف شکست خوردن هستند مال و اموال خود را می‎دادند و صلح می‎کردند که از جمله اینها فدک است، این گونه درآمدها در اصطلاح احادیث تعبیر به "فئ" شده است. "فئ" در لغت عرب به معنای رجوع است، و رجوع یعنی برگشت؛ نکته ای را که برای تعبیر به "فئ" گفته اند این است که: خداوند اموال عمومی را از اول برای استفاده بندگان خوب خود آفریده است، و این که این اموال در دست کفار قرار گرفته مثل این است که این اموال در دست افراد نا اهل قرار گرفته، و وقتی مسلمانان آن اموال را با جنگ از دست آنها می‎گیرند حق خود را از کفار پس گرفته اند، همین پس گرفتن به معنی رجوع اموال به دست اهل است، مسلمانان حق خود را از کفار پس گرفتند و حق به دست صاحبان حق رسیده است، و حالا در مقام توزیع آن فرموده: "و توفیر فیئکم علیکم" حق دیگری که ملت به گردن حاکم دارد این است که بیت المال را در حد وفور و فراوان بین مسلمانان تقسیم کند. به نظر می‎رسد که در این جمله طعن و تعریضی بر خلفای قبلی باشد که بیت المال را اموال شخصی خود می‎دانستند، و مخصوصا عثمان این اموال را به هر کسی که می‎خواست بدون حساب بذل و بخشش می‎کرد و بسیاری از این اموال را به افرادی مانند حکم و مروان حکم می‎داد.الغدیر، ج 8، ص 286؛ و شرح ابن ابی الحدید، ج 2، ص 129 تا 161 حضرت علی (ع) در مقام تقسیم می‎فرمایند: این طور نیست که هر کسی هر مقدار از اموال بیت المال را به هر نحوی تصاحب کند، بلکه این اموال باید به نحو مساوی میان افراد مسلمان تقسیم شود.

"و تعلیمکم کیلا تجهلوا" یکی دیگر از حقوق ملت که به گردن امام مسلمین