صفحه ۵۴۲

انسان باید در مقابل باطل ایستادگی کند، دفاع از حق یک وظیفه است، امام حسین (ع) در مقابل باطل با آخرین فرزندان و یاوران خود ایستاد، آخر هم برحسب ظاهر یزیدیان پیروز شدند، ولی آنها به وظیفه عمل کردند، اگر انسان در مقابل باطل ایستادگی کند بر فرض شکست هم بخورد، از این جهت که به وظیفه خود عمل کرده پیروز است. علی (ع) می‎فرمایند: این وظیفه من است "و یفعل الله بعد ذلک ما یشاء" و خدا هم هرچه بخواهد عمل می‎کند. آنگاه فرمودند:

حقوق متقابل مردم و حکومت

"أیها الناس، ان لی علیکم حقا، و لکم علی حق"

(ای مردم به تحقیق که من به گردن شما حقی دارم، شما هم به گردن من حقی دارید.)

در این قسمت از سخن خود رابطه متقابل امام و مردم را بیان می‎فرمایند، فرموده اند: هر یک از والی و مردم به گردن یکدیگر حقی دارند؛ ای مردم من به گردن شما حقی دارم و شما هم به گردن من حقی دارید.

حقوق ملت بر والی

"فأما حقکم علی فالنصیحة لکم، و توفیر فیئکم علیکم، و تعلیمکم کیلاتجهلوا، و تأدیبکم کیما تعلموا"

(اما حق شما بر من این است که از خیرخواهی شما دریغ نورزم، و سهم هر یک از شما را از بیت المال به طور کامل بپردازم، و شما را تعلیم دهم تا نادان نباشید، و تأدیب کنم تا این که عالم شوید و عمل نمایید.)

در مقام بیان حق مردم بر امام چهار مورد را یادآور شده اند؛ یعنی حقوقی که ملت بر حاکم، والی و یا امام خود دارند چهار حق است: یکی این که: "النصیحة لکم" من خیرخواه شما باشم؛ یعنی از شما دفاع کنم و آنچه را که مصلحت شماست برایتان انجام دهم.

ناوبری کتاب