آیت‌الله منتظری

کارنامه خلافت عثمان

"الی أن قام ثالث القوم نافجا حضنیه، بین نثیله و معتلفه"

(تا این که سومی قوم قیام کرد و ایستاد در حالی که دو پهلویش از تکبر یا پری شکم سطبر شده بود، تمام هم او بین محل غائط و محل علفخواری او بود.)

"نافج" بلند شده، "حضن و حضن" پهلو، "نثیل" جایی که برای غائط کردن می‎روند، و "معتلف" محل خوردن علف معنا می‎دهد. حضرت در مورد عثمان می‎فرماید: او همچون شتر و گوسفند همش خوردن و تخلیه کردن بود و کار دیگری برای جامعه نکرد، این که حضرت خوراک عثمان را به علف تشبیه کرده در واقع تشبیه عثمان به حیوان است و این که او با حیوانات فرقی نمی کرد.

"و قام معه بنوا أبیه یخضمون مال الله خضمة الابل نبتة الربیع"

(و با او پسران پدرش - قوم و خویشها و پسر عموهایش - به پا ایستادند، مال خدا را با دهان پر می‎بلعیدند همچون شتر گیاهان بهاره را.)

"خضم" به معنای نجویده فرو دادن و بلعیدن است، و "قضم" به معنای جویدن. عثمان وقتی به حکومت رسید حکم و مروان بن حکم را که پیامبر تبعید کرده بود - و حتی دو خلیفه اول و دوم هم آنها را برنگردانیده بودند - از تبعید برگرداند و به عنوان وزیر و مشاور خودش قرار داد.

او اموال بیت المال را بین خویشاوندان خود تقسیم می‎کرد، از باب نمونه تمامی بیت المال شمال آفریقا را یکجا به عبدالله بن سعدبن ابی سرح داد، و یا تمام غنائم ارمنیه (ارمنستان) را به یکی دیگر از اقوامش داد، حکم و مروان حکم هم از تقسیم بیت المال بی بهره نبودند، تا حدی رسید که سر و صدای مسلمانان بلند شد.در الغدیر، ج 8 به صورت مشروح درباره بخشش های عثمان بحث کرده است و در ص 286 یک لیست کلی را می‎آورد.