آیت‌الله منتظری

خلوص و صفا چیز دیگری در آنها نبود، ولی بعد که اسلام بسط پیدا کرد و روم و ایران را فتح کرد، غنائم جنگی و ثروتها به طرف کشور اسلام سرازیر شد، ریاست و حکومت پیدا شد، صفا و خلوص در خیلی ها از بین رفت و به ریاست و مال و ثروت روی آوردند؛ حضرت علی (ع) خلوص و صفای مردم را در اول اسلام در مدینه اطراف پیامبر دیده، و الان هم می‎بیند که مردم بر سر ثروت و پست و مقام جنگ و نزاع می‎کنند، و آن گونه که باید مردم به اسلام اقبال داشته باشند ندارند و اقبال به دنیا زیاد شده؛ لذا حضرت می‎فرماید: روزگاری که ما در آن هستیم روزگاری است ستمگر و ناسپاس.

معنای بد بودن زمان و زمانه

زمان و زمانه هیچ وقت گنهکار نیست؛ اما چون گناهان و خطاها در زمان واقع می‎شود، از باب مجاز گناهان به زمان و زمانه نسبت داده می‎شوند؛ زمان و زمانه از معدات وجود اشیاء است، یعنی اشیاء در زمان پیدا می‎شوند. همین طور که موجودات مادی مکان دارند، زمان هم دارند. به فرمایش مرحوم صدرالمتألهین در اسفار: "للجسم امتدادان"اسفار اربعه، ج 3، ص 140 جسم دو امتداد دارد: یکی امتداد مکانی که طول و عرض و عمق است که این فضا را اشغال می‎کند، و دیگری امتداد زمانی. زمان بعد چهارم موجودات مادی است، اصلا زمان نحوه وجود موجودات مادی است، و موجودات مادی از زمان جدا نیستند. بنابراین چون زمان با موجودات مادی در آمیخته است، بدی افراد را نسبت به زمانه می‎دهند و می‎گویند زمانه بد است، وگرنه واقعیت این است که زمان بد نیست، خوبی و بدی مال اشخاص است. حضرت علی (ع) هم روی همین اصطلاح عمومی در اینجا بدی را به زمانه نسبت داده اند. در واقع نسبت دادن بدیهای اشخاص به زمانه یک نحو مجاز رایج است.