صفحه ۴۶۰

را پیدا کرد و خودش را گم نکرد خیلی مهم است، مال و مقام دنیا هرچه باشد انسان باید بگذارد و برود، دلبستگی به چیزی که رفتنی است شایسته نیست.

این شعر از مثنوی است که می‎گوید:

"چیست دنیا از خدا غافل شدن ____ نی طلا و نقره و فرزند و زن
مال را کز بهر دین باشی حمول ____ نعم مال صالح گفت آن رسول"مثنوی مولوی، دفتر اول، ص 22 از چاپ رمضانی

بنابراین انتقاد حضرت علی از دنیا برای این است که ما به دنیا دل نبندیم. انسان باید محکم باشد، ظرفیت داشته باشد که اگر تمام دنیا را هم به او دادند در او هیچ اثری نکند (لکیلا تأسوا علی ما فاتکم و لاتفرحوا بما آتیکم)سوره حدید، آیه 23 برای آن که تأسف نخورید و دلتنگ نشوید بر آنچه از دست می‎دهید و خوشحال نشوید از آنچه به دست می‎آورید و به شما داده می‎شود. از خدا همیشه بخواهید به شما به اندازه کفاف بدهد؛ زیرا اضافه اش امانت است و باید برای دیگران حفظش کنید. خلاصه حضرت در این خطبه راجع به دنیا می‎فرماید:

"أما بعد، فان الدنیا قد أدبرت، و آذنت بوداع"

(اما بعد از حمد و ثنای خدا، پس به درستی که دنیا پشت کرده و اعلام کرده به متارکه با شما.)

"آذن" از باب افعال است، یعنی اعلام کرده است. به "أذان" اذان گفته می‎شود به اعتبار این که وقت نماز را اعلام می‎کند. "وداع" و "وداع" هر دو صحیح است به معنای متارکه، اگر "وداع" باشد مصدر باب مفاعله است، و اگر "وداع" باشد معنای اسمی دارد.

انسان رهسپار مرگ و آخرت است و هرچه از عمر انسان می‎گذرد به آخرت نزدیک تر می‎شود و دنیا را پشت سر می‎گذارد، و زحماتی که انسان در این دنیا کشیده است اگر به قصد خدا نبوده همه اش هدر می‎رود، حوادثی که در اطراف

ناوبری کتاب