آیت‌الله منتظری

هیچ وقت تسلیم زور نمی شود، و محال است عقیده را با زور شمشیر در قلب کسی ایجاد، یا از قلب کسی بیرون آورد، خداوند به پیغمبراکرم دستور می‎دهد: (أدع الی سبیل ربک بالحکمة و الموعظة الحسنة و جادلهم بالتی هی أحسن)سوره نحل، آیه 125 ای پیغمبر مردم را دعوت کن به سوی پروردگارت با حکمت و موعظه نیکو، و با آنها به نحو احسن مجادله کن.

در این آیه سه مرحله از دعوت ذکر شده است. مرحله اول دعوت با حکمت، یعنی کسانی که اهل منطق و استدلال و تعقل اند آنها را با منطق و استدلال محکم و مسائل عقلی دعوت کن. مرحله دوم دعوت با موعظه نیکو و ذکر مسائل اخلاقی و عاطفی و این گونه امور، این مرحله پایین تر از مرحله اول قرار دارد. مرحله سوم دعوت با مجادله، یعنی اگر کسانی با تو مجادله می‎کنند تو هم با آنها مجادله کن؛ مجادله یعنی مبانی محکم طرف را بگیری و به خودش برگردانی، و مسائل مسلم و اصولی مورد قبول طرفین را مبنا قرار دهی و بر آن اساس حق را ثابت کنی.

پیغمبراکرم (ص) سیزده سال در مکه کارش موعظه و بیان کلمات حکمت آمیز و اظهار عطوفت و مهربانی نسبت به مردم بود، تا آن اندازه قانع بود که می‎فرمود: "قولوا لا اله الا الله تفلحوا" بگویید لا اله الا الله رستگار می‎شوید؛ و دیگر کاری با مردم نداشتند. بنابراین اسلام در دعوت خود، اهل منطق و استدلال و موعظه و مجادله است؛ اما اگر کسانی که دعوت به حق شده اند مجهز و مسلح شدند علیه حق و اهل حق، در اینجا عقل به انسان می‎گوید باید از حق و اهل حق دفاع کرد.

نمونه هایی از ضرورتهای دفاعی

اگر خوب دقت کنیم می‎بینیم تمامی جنگهای اسلام حالت دفاعی دارد نه حالت هجومی، آیه شریفه قرآن می‎فرماید: (و ما لکم لاتقاتلون فی سبیل الله و